« önceki sonraki »
Sayfa: [1] 2   Aşağı git

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

*

    D. E.

Kutup Yıldızı
« : Ağustos 14, 2018, 19:08:11 »
Astronomi köşesinin ilk yazısı kutup yıldızı hakkında olsun, zira gök yüzünün nasıl hareket ettiğini anlamak açısından en önemli yıldız o.

Tamamıyle kozmik bir tesadüf olarak dünyanın dönüş ekseni olan doğru üzerinde dünyadan net bir şekilde görülebilecek parlaklıkta bir yıldız vardır. Buna kutup yıldızı (Polaris) diyoruz. Aşağıdaki fotoğraf kutup yıldızının ne olduğunu ve önemini tek bir karede özetleyen mükemmel bir kare. Burada saatlerce süren bir pozlama süresi ile çekilmiş bir gökyüzü fotoğrafı görüyoruz.

Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Gün boyunca yıldızların gökyüzünde izlediği yol bu şekilde çembersel bir rotadır. Bu çemberin merkezinde de kutup yıldızı yer alır. Bütün bir gökyüzü bu yıldızın etrafında döner. Hiçbir gök cismi bundan muaf değildir, güneş de aynısını yapıyor, ay da, tabii ufkun arkasında kaldıkları zaman "doğmuş" ve "batmış" oluyorlar ama gün boyu çizdikleri rota böyle bir çember. Kutup yıldızı hep orada, doğmuyor, batmıyor, gündüz olunca göremiyoruz sadece, ona yakın çemberler çizen yıldızlar da hiç doğup batmıyorlar.

Kutup yıldızını ne kadar yüksekte görürüz? İşte o sizin dünya üzerindeki enleminize bağlı, eğer tam kuzey kutbunda iseniz göğün en yüksek noktasında görürsünüz. Ekvatorda tam ufuktadır, güney yarım kürede ise ufkun altında kalır, görülmez. Dolayısı ile bu özelliği ile kuzey yarım küredekiler için harika bir seyir yardımcısı olabilir aynı zamanda.

Ufuktan yüksekliğini bir sekstant ile ölçerseniz bu ölçüm size zahmetsiz bir biçimde hemen enleminizi verir. Yön olarak da elbette ki GERÇEK KUZEYİ gösterir. (Pusula ölçümlerinde her zaman manyetik sapma söz konusudur ama kutup yıldızı daima gerçek, coğrafi kuzeyi gösterir. Ahmet Çelenoğlu kaptanın pusulaya bakmadan sadece yıldıza bakarak eski denizciler gibi Marmara'dan yukarı çıkışını anlatan bir seyir yazısını okuduğumu hatırlıyorum forumda, linki bilen varsa eklerse sevinirim.)

Peki kutup yıldızını nasıl bulacağız? En basit yöntem aşağıdaki fotoğrafta gösterilmiştir:

Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

1. Büyük tavayı bul.
2. Tavanın ucundaki iki yıldızı birleştiren doğru (tavanın baktığı yönde) seni kutup yıldızına götürür.

Bu kadar basit, her zaman işe yarar, ben hep bunu kullanıyorum. Bu arada bu büyük tavaya "büyük ayı" demiş Antik Yunanlılar, insanoğlunun sonsuz hayal gücü, ne gördülerse artık... İşte o tavanın baktığı yönde fotoğrafta da görüldüğü gibi küçük ayı yer alır ama onu bulup sonra kuyruğunda yer alan kutup yıldızını bulmak biraz daha zor çünkü küçük ayıdaki yıldızlar çok parlak değil. Ama büyük tavadakiler parlak ve belirgindir o yüzden bu yöntem kolaydır.

Parlaklık demişken kutup yıldızı da zannedildiğinin aksine çok parlak, hemen kendini gösteren bir yıldız değildir, çok sönük de değildir. Tarif etmek gerekirse orta parlaklıkta (sıralamada 50'inci diye biliyorum) bir yıldızdır. İstanbul gibi ışık kirliliği olan bir yerde bile gözünüz azıcık karanlığa alışmışsa tavayı ve oradan da kutup yıldızını kolaylıkla bulabilirsiniz.

Şimdi bir iki "kıl abi" sorusu:

1. Kutup yıldızı dünyanın dönüş ekseninin TAM mı üzerinde yer alır yoksa çok mu yakındır?

Cevap: tam üzerinde değildir elbette, zira eksen hayali bir doğrudur; ama çok yakındır. 0,75 derece kadar uzaktır. Dolayısı ile sekstant ile enleminizi bulmak için polaris ölçümü yaparsanız +/- 0,75 derecelik bir hata söz konusu olacağını bilmek lazımdır.

2. Peki kutup yıldızı her zaman orada mıydı? Niye "kozmik tesadüf"?

Cevap: Dünyanın ekseni sabit değildir. Dünya bir topaç gibi eksenini de döndürür ancak bu çok yavaş bir harekettir ve  periyodu 26.000 yıldır! Yani polaris sadece içinde yaşadığımız çağda "kutup yıldızıdır". bundan 10.000 yıl önce o ilk fotodaki çemberin merkezinee yaklaşık 45 derece kadar uzakta idi, alelade sıradan bir yıldızdı. Kozmik tesadüf dememiz o yüzden, ayrıca mesela güney yarım kürede bir "güney yıldızı" yoktur. İngilizce'de "happens to be" dedikleri, zaman zaman "çünkü öyle işte" gibi çevrilebilecek bir tabir var, tam ona uyuyor bu durum...

Dediğim gibi kutup yıldızı hem gökteki oryantasyonunuzu bulmak hem de gök hareketini anlamak açısından en temel eleman o yüzden bununla başladım, yoksa gökteki en parlak şey olduğu için değil... Bir sonraki yazıda gök cisimlerinin parlaklığı hangi ölçek ile ölçülüyor onunla alakalı yazmayı düşünüyorum, sonra da sırası ile bu parlak cisimlerin gözlem açısından ilginç taraflarına bakarız... Hazır yaz dönemi dersler filan yokken yazabildiğim kadar yazayım diyorum, kendim açısından da güzel bir arşiv olur...
Kayıtlı

*

    H. T.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #1 : Ağustos 14, 2018, 20:21:16 »
Doğan korsanım, ne kadar makbule geçti, anlatamam. Daha geçen gece Boynuz'da bunun üzerine konuşuyordum bir arkadaşımla. Bildiğim gök cisimlerini saydım ona; ay, güneş ve büyük ayı. Sağolsun bana Pleiades'i gösterdi, sevindirik oldum. Şimdi de kutup yıldızı, ki açıklamalarla birlikte tam yerine oturdu benim için. Teşekkürler.
Kayıtlı

*

    D. E.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #2 : Ağustos 14, 2018, 20:29:57 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Doğan korsanım, ne kadar makbule geçti, anlatamam. Daha geçen gece Boynuz'da bunun üzerine konuşuyordum bir arkadaşımla. Bildiğim gök cisimlerini saydım ona; ay, güneş ve büyük ayı. Sağolsun bana Pleiades'i gösterdi, sevindirik oldum. Şimdi de kutup yıldızı, ki açıklamalarla birlikte tam yerine oturdu benim için. Teşekkürler.

"Yedi kandilli süreyya" ... muhteşem bir ismi var Hakan korsanım Türkçede  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı

*

    H. T.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #3 : Ağustos 14, 2018, 20:52:47 »
Şu hayatta tek idolüm olan William Willis'in ilk salının adı "The Seven Little Sisters" idi. Biraz da bundan olsa gerek ilgim. Sal yedi büyük kütükten oluşuyordu Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı

*

    B. B.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #4 : Ağustos 14, 2018, 20:53:09 »
Doğan hocam durma devam et soluksuz izliyorum.
Bu arada bircok gokyuzu app yukledim simdiye kadar. Son yuklediğim skymap (androidde) ismindeki çok şahane çalışıyor ve basit.
Kayıtlı
*

    M. Ç.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #5 : Ağustos 14, 2018, 21:03:48 »
Teşekkürler Doğan Korsanım, biz de Büyük Çatı dan bulmaya çalışıyorduk eşimle.
Kayıtlı
*

    S. Ç.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #6 : Ağustos 14, 2018, 21:54:33 »
Gökyüzüne dikkatli ve uzun zaman bakınca çok hızla geçen,bazen iyice parlayıp sönen ve nerdeyse her saat başı aynı yerden geçen aynalı uydular da var..İlk önceleri uçak sanmıştım ama iki üç kat daha süratli geçiyorlar..
Kadırga yada çiftlikten göğe bakınca rotaları Rodostan Marmaris e doğru oluyor..Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı
*

    D. E.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #7 : Ağustos 14, 2018, 22:05:20 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Doğan hocam durma devam et soluksuz izliyorum.
Bu arada bircok gokyuzu app yukledim simdiye kadar. Son yuklediğim skymap (androidde) ismindeki çok şahane çalışıyor ve basit.

Skymap'i ben de tek geçerim, başka birseye ihtiyacım olmadı hiç...
Kayıtlı
*

    E. Y.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #8 : Ağustos 14, 2018, 22:11:48 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap


Peki kutup yıldızını nasıl bulacağız? En basit yöntem aşağıdaki fotoğrafta gösterilmiştir:

Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

1. Büyük tavayı bul.
2. Tavanın ucundaki iki yıldızı birleştiren doğru (tavanın baktığı yönde) seni kutup yıldızına götürür.



Kutup yıldızını bulmak için bu yöntemi kullanıyorum da, zamanında biri "tavanın ucundaki iki yıldızı birleştiren doğrudan 5 mi 7 mi ne (iki yıldız arasındaki) aralık öteye git, kutup yıldızı orada" demişti.
Bu mesafe hakkında bir bilgi var mı?
Kayıtlı
*

    S. Ç.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #9 : Ağustos 14, 2018, 23:08:28 »
İos da SkyView i deneyin..
Kayıtlı
*

    D. E.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #10 : Ağustos 14, 2018, 23:09:52 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap


Peki kutup yıldızını nasıl bulacağız? En basit yöntem aşağıdaki fotoğrafta gösterilmiştir:

Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

1. Büyük tavayı bul.
2. Tavanın ucundaki iki yıldızı birleştiren doğru (tavanın baktığı yönde) seni kutup yıldızına götürür.



Kutup yıldızını bulmak için bu yöntemi kullanıyorum da, zamanında biri "tavanın ucundaki iki yıldızı birleştiren doğrudan 5 mi 7 mi ne (iki yıldız arasındaki) aralık öteye git, kutup yıldızı orada" demişti.
Bu mesafe hakkında bir bilgi var mı?

4-5 arası Erol abi, ama zaten belli eder kendini hemen, bir de tam o doğru üzerinde değil çok hafif aşağıda kalır.
« Son Düzenleme: Ağustos 14, 2018, 23:14:10 Gönderen: Doğan Erbahar »
Kayıtlı
*

    Ö. Ö.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #11 : Ağustos 15, 2018, 12:28:27 »
Hocam izninizle bi ufak yardımcı bilgi eklemek isterim;

Aşağıdaki görseli navigasyon eğitimlerinde kullanıyorum, Büyük Ayı Takım yıldızının mevsimlere göre gökyüzündeki pozisyonunu gösteriyor. Tavanın ucu nerede, sapı nerede diye düşünenlere yardımcı olabilir!.. Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı
*

    Y. D.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #12 : Ağustos 15, 2018, 12:35:27 »
Doğan Korsan harika başlık, çok keyifli konu.

Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Bu arada bu büyük tavaya "büyük ayı" demiş Antik Yunanlılar, insanoğlunun sonsuz hayal gücü, ne gördülerse artık...

Teknemin isminden de anlaşılabileceği gibi Yunan mitolojisine, daha doğrusu tüm mitolojilere, insanın anlamlandırma çabası ve hayalgücüne meraklıyım. Büyük Ayı, Ursa Major, küçük yaşlardan beri tespit edebildiğim tek takımyıldız olduğu için eskiden beri çok severim. Hikayesi de çok acıklıdır. Hatta teknemin adını Kalypso koymasaydım, Kallisto koymayı düşünüyordum.(Hikayedeki kadının adı. Kallisto adı Jüpiter'in uydularından birine verilmiş.) Astronomi'den biraz uzak ama kısaca bahsetmek isterim.

Öncelikle "ne gördülerse artık..." dediğinizin yanıtı, gördükleri bu;


Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Yani bizim "Büyük Tava" aslında "Büyük Ayı"nın sadece kuyruğu ve kalçası. Ursa Minor sadece Tava'dan oluşuyor ama eski insanlar onun da sapını, Küçük Ayı'nın kuyruğu görmüşler.

Hikaye şöyle;

Kallisto Artemis'in müritlerinden bir nymph, bekaret yemini etmiş tüm müritleri gibi. Fakat çoğu Yunan mitolojisi hikayesinde olduğu gibi Zeus bu kadını çok beğeniyor, Hera'ya da çaktırmamak adına Artemis kılığına girip Kallisto'yla beraber oluyor. Aylar sonra nymphler ve Artemis'le duş alırken hamile olduğu fark edilen Kallisto Artemis tarafından kovuluyor. Kallisto'nun Zeus'tan Arcas adında bir oğlu oluyor. Zeus'tan çocuğu olmasını kıskanan Hera Kallisto'yu bir ayıya çeviriyor. Yıllarca bu şekilde yaşayan Kallisto ormanda avlanmakta olan oğluna denk geliyor. Oğlu Arcas annesini tanımayıp karşısında ayıyı görünce öldürmek üzere okunu çekiyor. Bu sahnenin yaşanmasına içi el vermeyen Zeus anne ve oğlunu Büyük Ayı ve Küçük Ayı olarak gökyüzüne yerleştiriyor. Siniri geçmeyen Hera gidip titanlardan Tethys'ten anne-oğulun bir daha onun sularıyla buluşmamasını istiyor. Efsaneye göre bu yüzden kuzey yarımkürede dönüp dururlar.



Kayıtlı
*

    E. Y.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #13 : Ağustos 15, 2018, 12:41:47 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Hocam izninizle bi ufak yardımcı bilgi eklemek isterim;

Aşağıdaki görseli navigasyon eğitimlerinde kullanıyorum, Büyük Ayı Takım yıldızının mevsimlere göre gökyüzündeki pozisyonunu gösteriyor. Tavanın ucu nerede, sapı nerede diye düşünenlere yardımcı olabilir!.. Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Özgür, Fethiye-Çiftlik'te geçen günlerimizde bizim bulunduğumuz yerde ışık kirliliği olmadığından yıldızları daha net izleyebiliyordum. Büyükayı takımyıldızı gece boyunca senin görseldeki gibi pozisyon değiştiriyordu. Tabii sabaha kadar oturup onu izlemedim ama, değişik saatlerde pozisyon farkılılığını gördüm. Benim gördüğüm pozisyon değişikliği ile(mevsim yaz), senin bahsettiğin mevsime göre pozisyon değişikliği farklı şeyler midir?
Kayıtlı
*

    Ö. Ö.

Ynt: Kutup Yıldızı
« Yanıtla #14 : Ağustos 15, 2018, 12:57:35 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Özgür, Fethiye-Çiftlik'te geçen günlerimizde bizim bulunduğumuz yerde ışık kirliliği olmadığından yıldızları daha net izleyebiliyordum. Büyükayı takımyıldızı gece boyunca senin görseldeki gibi pozisyon değiştiriyordu. Tabii sabaha kadar oturup onu izlemedim ama, değişik saatlerde pozisyon farkılılığını gördüm. Benim gördüğüm pozisyon değişikliği ile(mevsim yaz), senin bahsettiğin mevsime göre pozisyon değişikliği farklı şeyler midir?
Sizin gördüğünüz Doğan hocamın bahsettiği, tüm yıldızların dünya ekseni (veya Polarisin çevresinde) yaptıkları dairesel hareket.
Benim bahsettiğim ise (çok emin değilim ama, gece 00:00 'daki pozisyonuna göre sanırım) mevsimsel olarak hep aynı saatte bakıldığındaki pozisyonu.
Yoksa her mevsim, her gün, her an zaten dünya kendi ekseninde döndüğü için farklı saatlerde Büyük Ayının pozisyonu da değişiyor.
Kayıtlı
Sayfa: [1] 2   Yukarı git
« önceki sonraki »