0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

*

    Ö. E.

Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« : Şubat 19, 2009, 19:12:55 »
Teknelere ırgat ve zincir seçimi neye göre yapılmalıdır?

Bunun teknenin, boyuna ve ağırlığına göre hesaplanan bir formülü var mıdır?

Veya ırgatın watt'ı neye göre seçilmelidir; teknenin ağırlığına göre mi yoksa kullanılacak zincirin ağırlığına göre mi?


*

    A. S.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #1 : Şubat 19, 2009, 19:54:11 »
Özgür, bir zamanlar Yelken Dünyası'nda yayınlanmış bir yazıdan alıntılar :



DEMİR DONANIMININ SEÇİMİ

Demir donanımının seçimine geçtiğimizde önce emniyetli ölçüleri belirlememiz gerekecektir.
Örneğin Alman Lloyd’u yatlar için biraz daha kalın çaplar önerirken pratikte :

1-2 t  deplasmanlı tekneler için 5 mm
2-3 t  deplasmanlı tekneler için 6 mm
4-6 t  deplasmanlı tekneler  için 7 mm
7-14 t deplasmanlı tekneler için 8 mm

zincirler kullanılması yeterli bulunmaktadır.Zincir yerine çapa halatı kullanacaklar satın alırken kaba bir hesapla,genelde daN cinsinden verilen kopma değerinin kg cinsinden tekne deplasmanına eşit veya daha yüksek olmasına dikkat etmelidirler.Zaten elle çekilecek bir demir halatı 14- 16 mm civarında bir çapta olmazsa, çekilirken elleri acıtacaktır. Bu çapta bir halat seçen küçük , orta boy ve deplasmanlı tekne sahipleri zaten yeterli emniyet değerini rahatlıkla sağlamış olurlar.

ÇAPALARIN ZEMİNE UYGUNLUĞU

Çapa seçimi ise başlı başına bir uzmanlık konusudur . Yeni bir tip çapanın tanıtılmadığı tekne sezonu herhalde yaşamamışızdır. Yinede bir çapanın tek ve en önemli seçim kriteri tutma kuvvetidir.10,5 metre boyunda 3,5 metre eninde bir yelkenli 4 Bft. havada çapaya 100 daN ( Kilogram kuvvet olarak da düşünebiliriz) çekme kuvveti uygular. Bir yabancı denizcilik dergisi yaklaşık 550 daN çekme kuvveti oluşturabilen, 80 BG civarı makineli bir tekne ile çeşitli demirleri farklı zeminlerde; demirin taramaya başladığı ana kadar çekiştirip test ederek şu sonuçlara varmıştır :
En iyi tutunma kuvvetleri kum ve çamur zeminlerde oluşmakta ve bu zeminlerde levhasal yapıları ile iyi tutunmaları beklenen Danforth ve Fortress çapaların yanısıra ÇQR ( Sapan) ,Bruce ve Bügel çapalar da çok iyi tutunabildiklerini göstermektedirler. Sadece klasik Admiralti çapası beklendiği üzere, ancak gayet zayıf bir kuvvet oluşturabilmektedir. Bu tip çapaların artık yatlarda kullanım gayesi kalmamıştır. Kum veya çamur dip ayrıca eriştelik ise, zemin çok sertleşmekte ve yosunları yatırarak saplanabilecek sivri tırnak ve keskin kenarlar şart olmaktadır.Bu zeminlerde yine plaka şeklinde çapalar yanında sapan ve Bügel çapalar başarılı olmuşlardır.
Taşlıklar demirlemek için en zor zemini oluşturur.Burada orjinal CQR çapa en iyi değerleri verirken, sapan tipi diğer çapalar ve Danforth da iyi netice almaktadır.Test ekibi belli zeminlerde çok iyi netice verip, diğerlerinde zayıf kalan özel çapalar yerine ‘’allrounder ‘’ veya ‘’çok amaçlı’’ diyebileceğimiz sapan ve levha yapılı çapaları tavsiye etmektedir. Bu çapalar çok iyi netice vermedikleri eriştelik vs zeminlerde dahi, tekneyi tehlikeye atmayacak tutunma kuvvetleri oluşturabilmektedir.

Demir donanımını tamamlayıcı diğer ekipmanlar sağlam ve altı beslenmiş koçboynuzları ve varsa ırgat, ırgatın üzerinden demirin kuvvetini mesela bir koçboynuzna almayı sağlayacak ucu kancalı bir halat veya kısa zincir ve yine en az 10 metre zincir ve halat donanımlı ikinci çapadır.
Yazımızı yine Alman Lloyd’unun belli başlı bazı tekne deplasman değerleri için tavsiye ettiği ana ve yedek çapa ve zincir ölçüleri ile bitirelim :





Tekne deplasmanı       ana çapa  (kg)    yedek çapa  (kg)     zincir boyu (m)   zincir çapı (mm)
  1,0 t                                        7, 5                        -                       -                           -
  2,0 t                                       10,5                       9,0                  22,5                       6
  3.0 t                                       12,0                     10,0                  24,0                       6
  4,0 t                                       13,0                     10,5                  25,0                       6
  5,0 t                                       13,5                     11,0                  26,0                       7
  6,0 t                                       15,0                     13,0                  27,0                       7
  8,0 t                                       17,0                     15,0                  29,0                       8
 12,0 t                                      21,0                     18,0                  32,5                       8



Bu konularda kitap bile yazılabilir...
Ben kendi payıma tembelliğime de uyan güzel bir yol önereceğim.
Donanım satan ciddi tüm kurumların kataloglarında biliyorsun ; hangi ürünün hangi tekne boylarına
tavsiye edileceğine dair diyagramlar vardır. Iskota halatından, genova rayına, vinçten demir ırgatına
aslında tüm malzemeler bu diyagramlardan doğru şekilde seçilebilir.
Bazen teknen boyu veya deplasmanı nedeniyle arada derede, yani iki boyun sınırında kalır. Belki
( ayrılan ödenek de yeterliyse ) bu durumda bir boy büyük tekneye önerilen donanımı almak faydalı
olur.
Genelde 34-35 feet tekneler böyle arada kalırlar hep...Ürünlere baktığında örneğin bir küçük modelin
28-35 ; bir büyük modelin 31 - 38 feet aralığındaki teknelere önerildiğini görürsün. Bu durumda benim
çözümüm genelde basit, küçük olanı almak. Düşünüp ayırdığım kaynak bir üst versiyona yetmez de
genelde...
 Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap


*

    Ö. E.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #2 : Şubat 19, 2009, 20:01:24 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Genelde 34-35 feet tekneler böyle arada kalırlar hep...Ürünlere baktığında örneğin bir küçük modelin
28-35 ; bir büyük modelin 31 - 38 feet aralığındaki teknelere önerildiğini görürsün. Bu durumda benim
çözümüm genelde basit, küçük olanı almak. Düşünüp ayırdığım kaynak bir üst versiyona yetmez de
genelde...

Bilgi için teşekkürler... Benim de sorunum tam böyle bir şey...  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Teknenin ağırlığına göre 6'lık zincirin yeterli olacağı bir çok kaynakta görünüyor... Ama!!! İşte o "ama" işi karıştırıyor... Bir kaç yerde teknenin boyuna göre 800 watt'lık ırgat öneriliyor ve bu ırgatlar da 8'lik zincir kullanıyor... 600 watt'lık, 6'lık zincir kullanan ırgatlar ise bir boy küçük tekneler için önerilenler listesinde...

Yani bir türlü karar veremedim 800 watt'lık ırgat alıp, 8'lik zincire mi dönmeli? Yoksa 600 watt'lık ırgat alıp aynı zinciri kullanmaya devam mı etmeli??? Tabii bu iki seçim arasında ki fiyat farkı neredeyse 2 katını buluyor  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
« Son Düzenleme: Şubat 19, 2009, 20:04:04 Gönderen: Özgür Evren »


*

    A. S.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #3 : Şubat 19, 2009, 20:07:49 »
Doğrusunu istersen iş ırgat olunca ; büyüğü , 800 W'lık ırgat.
Gücü düşük bir ırgat da çapayı zeminden sökebilir, serdiğin tüm zinciri de
toplayabilir...Ama ne kadar sürede, ne çabuklukta ?

Biran önce demirimi zincirimi toparlayıp kaçmak istediğimde, güçsüz ırgat
'' gar, gar, gar '' saatle zinciri toparlayamıyorsa, başım derde girebilir.
Irgat motorunun gücü sonuçta zincir toplama hızını belirler.



*

    C. G.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #4 : Şubat 19, 2009, 21:06:10 »
Arkadaşlar "ırgat" ın işlevi nedir? Demiri zinciri ile birlikte yukarı alamak. Bunu yaparken aynı zamanda tekneyi de demire doğru çeker değil mi? (Hepimizin yaptığı majör yanlış) Öyleyse neden ırgat tekne boyuna göre seçilsin? Tekne dolu deplasmanına göre seçilmelidir.
Örneğin benim durumum . Benim teknem 7 metre ... Broşürlere bakarsanız en küçük ırgat işe yarıyor.... Ama deplasmanım 4.5 ton. O zamanda ne alınacağı sorusu açıkta kalıyor.
Siz siz olun ırgatınızı teknenizin boyuna değil deplasmanına göre alın.

*

    D. D.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #5 : Şubat 19, 2009, 22:18:05 »
Kayığımızın rüzgar direnci de önemli. Zincirin çekeceği fırtına yükünü aslında en çok üst yapının rüzgar direnci etkileyecektir.
Daha sonra varsa akıntının karinada yarattığı direnç buna eklenecektir. Bu da yetmedi bir de kayık dalgada inip kalkarken zincire yüklenecek, burada da deplasman konuşacak. Earl Hinz'in kitabı çok güzel detaylandırmış konuyu.
Özgür, bupp 27ft idi, deplasman kaç ton? eni kaç ft? su hattı kaç ft? istersen Bi bakayım adamın kitabındaki tablolardan ne çıkacak. Buraya hepsini aktarmak ne yazıkki mümkün değil. Mevcut zincirin 6mm miş. Çap kaç kg ve ne tip peki?
*

    Ö. E.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #6 : Şubat 19, 2009, 22:55:43 »
Hemen vereyim bilgileri:

Tekne Ağırlığı 2,5 ton... Eni: 2,60...  Su Hattı ise 7,60... Danfort çapa kullanıyorum, yanlış hatırlamıyorsam o da 12 kg olmalı...
*

    C. G.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #7 : Şubat 19, 2009, 23:21:33 »
Yeri gelmişken bir not daha: Teknelerde demir (Çıpa) seçimi konusunda da aynı hata yapılıyor. Yani çıpa tekne boyuna göre öneriliyor. 4.500Kg teknemde 1946 yılına göre tasarımcısının önerisini yabana atmadım ve 20 Kg Admiraly kullanıyorum. Kıç demiri için de yine tasarımcı 15Kg öneriyor. Lloyds'un gemiler ve tenezzüh tekneleri için bir çizelgesi var zaten Aali yukarıda dökümünü vermiş. Yine de unutulmaması gereken " teknen çapanın güçü kadar" emniyettedir düsturunu unutmamak gerekir.
*

    D. D.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #8 : Şubat 19, 2009, 23:32:01 »
Kitapta adam ABYC standartlarını kullanmış (American Boat and Yacht Counsil). Detaylı hesaba gerek olmadan hazır listelerden senin cevabın çıkabilir. Buna göre normal çalışma şartları (30knot rüzgara kadar) için:
Çapa ağırlığın danfort için 27lbs=12,1kg; zincir çapın 1/4inç sınırının içinde kalıyor (yani 6mm okey gözüküyor) Yani iyi durumdasın ama 30knot'a kadar. Buna dikkat.
*

    Ö. E.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #9 : Şubat 19, 2009, 23:38:00 »
Doruk'cum teşekkür ederim...  Ama yanlış bir bilgi vermişim ben de şimdi okurken farkettim.

Genelde kullandığım demir yani 12 kiloluk olan CQR (Pulluk) demir... Ayrıca gerektiğinde kullanmak için bir de kıçta demir taşıyorum. O demir Danforth ve 22 kilo.

Tabii burada bir sorun daha çıkıyor: Irgat normalde kullanılan demire göre mi seçilmeli yoksa teknede kullanılacak maksimum demir ağırlığına göre mi?
*

    D. D.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #10 : Şubat 19, 2009, 23:40:23 »
60knot fırtına için 46lbs=20,7kg çıpa ve 3/8inç zincir yani 9,4 nerdeyse 10mm.
*

    D. D.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #11 : Şubat 19, 2009, 23:44:11 »
CQR için çıpa değerleri:
30knot: 20lbs=9kg
60knot: 35lbs=15,75kg
Bunda da iyisin ama fırtınada dikkat.

ırgat sorusu zor ya. cüzdana soralım

iyi geceler diliyorum
*

    Ö. E.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #12 : Şubat 19, 2009, 23:45:13 »
Tekrar teşekkürler Doruk'cum, iyi akşamlar...
*

    A. A.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #13 : Şubat 20, 2009, 09:08:18 »
6'lık zincir ile yüksek güçlü ırgat en iyi çözüm görünüyor. Büyük ırgatı alıp kaveletasını değiştirmek olabilir. Diğer tarafta da TL, TL, TL işaretleri var. Büyük ırgat - TL çelişkisini çözmek gerekir.

8 lik zincir boy başına daha ağır olduğundan demirde daha yatay bir tutunma sağlar. Teknede de (dolapta) hem daha fazla ağırlık yapar hem de çok yer kaplar.
« Son Düzenleme: Şubat 20, 2009, 09:09:52 Gönderen: Ali Ak »
*

    M. E.

Ynt: Teknelere Irgat ve Zincir Seçimi
« Yanıtla #14 : Şubat 20, 2009, 15:32:59 »
Sevgili Özgür,
Eğer aşağıya inmeyi düşünüyorsan, 22 lik Danfortunu ucunda en az 60-65 metre 8'lik zincirini kaldıracak güçte bir ırgatla donatmanı tavsiye ederim.
Ben de benzer şekilde 20 lik danfort var, 80 metreye yakın zincirimi 1000 wattlık, (hem de nuhnebiden kalma) ırgat ile alıyoruz, sorun pek olmadı. Ama tabi zincir apiko düşse, açık denizde ne olur, nasıl olur o kiloyu kaldırır, emin değilim...

Bunlar tabi şart değil ama, ama demir yeri seçiminde kaç metre derinliğe atabileceğin, sadece ne kadar yükbineceği veya tekneyi taşıyıp taşımayacağından daha önemli bir soru olabiliyor.
Mesela Göcek gibi çok derin sularda demirlemek gerektiğinde ırgatın o yükü kaldırması gerekiyor. 
Çok çok derin yerlere demirlenecekse de yine yedek çapayı kullanmakta yarar var. Misal Burgazada'nın arkasında, palpa limanda geçenlerde balık tutmak için durduk, derinlik 30-35 metrelerdeydi. Kesinlikle ana demiri ve 80 metre zinciri indirmeyi tavsiye etmem. İkinci demirin ucunda 8'lik zinciriyle beraber (kısa bişey) başa getirip, ucuna 60 metre naylon halat bağlayıp salladık. Takılırsa da keser kopartır için acımaz gidersin. Bu yedek çapayı o mesafeden elle çekmek bayağı zor iş.

Irgatta mutlaka bir de halat çekecek fener olması çok yararlı, hatta bence şart. Kavaleta ile kalın halat çekilebileceği falan da yazıldı forumda ben doğrusu katılmıyorum, yardım edebilir mutlaka ama ırgatta bir fener olmasının yararı tartışılmaz.

Zincirin ağır olması (6'lık yerine 8'lik) özellikle manevra esnasında, özellikle rüzgarlı yerlerde-derin suda manevrada (misal Simi limanı gibi) demirin istenilen noktaya daha hızlı ve isabetli inmesini sağlıyor.
Bu tür alengirli yerlere girmemek de bir seçim tabii ama hep dediğimiz gibi "her seçim bir vazgeçiştir" )))

Demirini nasıl seçeceğin ise inanılmaz karışık konu.
Ultra çapa mutlaka çok iyi ama pahalı...
Diğerlerinin hepsinin kendine göre aantajları dezavantajları var

Asıl zincirin krom olmasını ben tercih etmiyorum, gerek yok.
Kıça koyacağın yedek çapanın elle atabileceğin ve çekebileceğin hafif bişey olmasında yarar var. Gerçi bunları genelde liman içlerinde dolayısıyla derin olmayan suda kullanıyorsun ama ben olsam 22 kg olmasını tercih etmezdim. Sağdan sola geçirmek bile bl ağrılarına birebir ))

Selametle