Siklon (Cyclone), süratli dönüş demektir. Meteorolojide siklon, bir alçak basınç merkezi etrafında geniş bir sahayı kaplayarak dönen rüzgâr demektir. Oluşumu, kutuplardan 100 enlemlerine kadar sarkan soğuk havanın ekvatordan gelen sıcak hava ile karşılaştığı yerlerde, her iki hava kütlesinin arasında bir cephe oluşmaktadır. Bu cephenin her iki yanındaki rüzgârlar birbirine ters ve paraleldir. Her iki hava kütlesinin basınç farkının arttığı yerlerde geniş depresyonlar ve buna bağlı olarak girdaplar meydana gelir. Bu girdaplar birer alçak basınç merkezleri oluşturarak siklonik fırtınaları yaratır.
Resimleri görebilmek için üye olmalısınız.
Üye Ol veya Giriş YapBilinen diğer rüzgârları oluşturan sirkülasyonun dönüş ekseni genel doğu-batı yönünde ve Dünya dönüş eksenini kesmiyecek şekildeyken, siklonlarda dönüş ekseni, Dünya eksenine dik ve keser şekildedir.
Kuzey Yarım Küre’de siklonların dönüş yönü, saat 12 kuzey kutbunu gösterir durumdayken, saat yelkovanın dönüş istikametinin tersi, güney yarım kürede ise saat yelkovanının dönüş istikameti yönündedir.
Siklonik fırtınalar, merkezden 50 ile 300 yarıçapındaki bir alanda etkili olur. Rüzgârlar, merkeze yaklaştıkça kuvvetlenir. Rüzgâr sürati merkeze yakın yerlerde saatte 85 knot’a kadar çıkar. Rüzgârların sürati, fırtınayı oluşturan alçak basınç ile aritmetik ters orantılıdır. Yani, fırtınayı oluşturan alçak basınç ne kadar düşükse, fırtınanın kuvveti o kadar büyüktür. Kuvvetli fırtınalarda bu alçak basınç 945 mb.’a kadar düşer (Sakin havada basınç 1013 mb.). Siklonlar mevsimsel olarak denizlerde doğup yeryüzüne yakın şekilde, genelde yine denizlerden genel kutup yönüne doğru ortalama saatte 10 deniz mili süratle ilerler.
Karalar üzerindeki yüksek basınç, siklonların karalara yönelmesini engeller; ancak bazen karadaki yüksek basıncın zayıf olduğu zamanlarda bu kuvvetli rüzgârlar karalar içine girer ve orada, bazen de tekrar denize inerek denizde sönümlenir.
Siklonik fırtınalar, Amerika kıtası çevresinde Harikeyn, Doğu Asya’da Tayfun, Güney Asya ve Avustralya’da Tropikal Siklon adıyla anılır ve yılın belirli zamanlarında meydana gelir.
Resimleri görebilmek için üye olmalısınız.
Üye Ol veya Giriş Yap