Deniz araclari derken forumla paralel olarak yelkenli/motorlu tekneleri kastediyorsunuz sanirim.. Resmi bir kaza raporu duzenlenmeyen hic bir catismadan haberdar olma sansiniz yok (gerci buraya kadar arabalar icin de boyle).. Resmi kaza raporlarinda ise sadece kazanin ne sekilde, nerede, ne zaman olduguna dair bilgiler vardir.. Kazadan olusan masrafina dair degil.. ki yine kucuk sayilan bu tur deniz tasitlari icin, liman baskanligi gelip tutanak tutma geregi duyar mi pek emin degilim..
General cargo vessel, passanger ship, ro-ro vs gibi buyuk deniz araclari olsa bile, ancak cift tarafli bir kaza olup mahkemeye intikal ederse (o da eger sulhen cozulmemisse.. nitekim masraflar cogalmasin diye taraflar %90 olcude sulhen cozme yoluna giderler) haberiniz olma sansiniz olabilir.. o zaman nerede ne masraflar yapildigini mahkeme tutanaklarindan ogrenebilirsiniz.. Cunku taraflar karsilikli olarak yaptiklari ispatli masraflari, taraflarin kazada sucluluk oranina gore birbirlerinden istiyorlar orada.. fakat bu sucluluk orani ve masraflarda anlasamadiklarindan dolayi mahkemededirler demektir..
Bu is buyuk olcude iz surerek ve rica minnet olabilir.. ilgili denizcilik avukatini veyahut mahkemenin gorulecegi yeri bulmak icap eder.. Bu tarz araclar ekseriyetle uluslararasi sularda yuzuyor olduklarindan ne bulduysaniz eksik kalabilir.. Mesela sadece Turk karasularinda olan bitene ulasabilirsiniz en fazla.. Yada baska ulkede bu kontaklariniz mevcut ise orada da sansiniz olabilir.. Mesela biz, Yunanistan adalarinda karaya oturmus bir geminin daha evvel Azov Denizi nde de bir kez karaya oturmus oldugunu ikili iliskilerimizle ogrenebilmistik.. Fakat (olduysa) Romanya da ne oldu, Italya da vs ne oldu bilmiyoruz..
Sigortalar belirli periyotlarla yenilendiginden sigortalari degistirmek sahiplerinin insiyatifinde.. Sigortalarin da belli basli bir kayit sistemleri mevcut.. Ticari sir ve prensipleri nedir tam bilemiyorum ama sigortacilar bir takim bilgilere ulasabiliyorlar.. Geminin IMO no suna gore kayitlara yani.. Ancak o da size tam cetere bilgi veremez, cunku magdur tarafin masrafini eger suclu taraf odemisse, magdur kendi sigortasini olaya mudahil etme geregi duymayabilir.. Dolayisla aslinda kazali bir deniz aracidir ancak zararlarini karsi taraftan aldigi icin kendi sigortasiyla bir dosya acilmaz.. Ancak saticiya "burada, boyle bir kazada adiniz gecmis, o kazaya dair ne oldu/ne yapildi" diye sorabilirsiniz.. o da onun niyetine ve sizin ona inanip inanmamaniza kalir.. Bahsettigim kayitlarda, gemilerin Port State Control denen rutin kontrollerinde bulunan eksikliklerine dair kayitlar da cikar.. Bunu da ancak yine sahibine "yapildi mi bunlar ?" diye sorabilirsiniz.. Yada tabii ki, tum deniz aracini bastan basa yapabileceginiz gibi bunun da yapilip yapilmadigini siz de kontrol edebilir/ettirebilirsiniz..