Sevgili sezar Atmaca'dan gelen maili paylaşıyorum.
Merhaba. İlk baskısı 2017’de yapılan ilgi alanımıza girebilecek denize bulaşmış kitaplardan bakabildiklerimin/okuyabildiklerimin bir listesi var aşağıda. Kitapları konularına göre tasnif etmedim, genel bir durum değerlendirmesi de (ör. neden hiç teknik kitap yok…) yapmadım; yerine fazla ayrıntı (fiyat/sayfa vb.) vermeden notlar/kısa tanıtım/eleştiri yazıları yazdım. Geçtiğimiz yıl basılmış bilinen başka kitaplar varsa bunların da eklenmesi/bilinmesi iyi olur.
“Savaş olunca ilk ölen gerçektir” ve “ne iyi bir savaş vardır, ne de kötü bir barış” (R. Kipling /B. Franklin). Keyifle kitap okunabilecek/seyir yapılabilecek günler dileğiyle, selamlar ve sevgiler…
Sezar Atmaca
2017 Deniz Kitapları Örnekleri
●Pazar kayıklarından Şehir Hatları’na İstanbul’da Seyrüsefer, Akillas Millas, Adalı Yayınları. Adalar Müzesi’nde açılan Akillas Millas’ın çizimleriyle İstanbul’da deniz ulaşımının tarihini anlatan serginin kitabı. Millas’ın muhteşem çizimleri (ki yazarın Büyükada kitabı da öyleydi) eşliğinde kürekli ve yelkenli kayıklar, mavnalar (ve vapurlar ) şöleni, yitirdiğimiz teknelerin/adların resmi geçidi gibi: “brachera”, “latina” “sacoleva” “gagaburun” “çektirme” “yelkenli mavna” “şalopa”...
●Liman, Harbor, sergi katalogu, İstanbul Modern. İstanbul Modern’de yapılan Galata-Tophane hattı ve çevresi ile ilgili 34 sanatçı ve kolektifin 200’e yakın yapıtını içeren geçmişten günümüze “Liman/Harbor” sergisinin sayfalarında keyifli bir seyir yapacağınız sergi kitabı.
●Türk Yapısı Gemiler, Hüsnü Tengüz, Denizler Kitabevi. Tengüz’ün yeni günyüzüne çıkmış çalışmasının tamamı numaralı, 1000 adet büyük boy basılmış ve bir daha da basılmayacak çizimleri ve notları (17 yaprak). Koleksiyonluk...
●Gemiler Sözlüğü, haz. Selim Özen, Denizler Kitabevi. Birçok kitap taranarak hazırlanmış, hayli emek verilmiş bu sözlük aslında bir “derleme sözlüğü”. “Derleme Sözlüğü” olduğunun adında belirtilmemesi önemli bir eksiklik. Çünkü sözlük bir “başvuru kaynağı”dır. Oysa derleme sözlüğü taradığı kaynaklarla sınırlı bir bilgi/derleme ambarıdır, bu nedenle bazı maddelerde ham/hatalı bilgileri ayıklamak,atlanmış kaynakları bulmak size düşer. Her kitaplığa lazım.
●Çatma Hukuku, Fevzi Topsoy, Legal Yayınları. Aslında gemi/gemiadamlarını ilgilendiren bir hukuk kitabı ama unutmayalım ki Çatışma Tüzüğü açısından biz de aynı sorumlulukları taşıyoruz, bu hukuka tâbiyiz. Kazaların ayrıntılarını konuşup/tartışıp bunlardan ders (ör. seyir, donanım, sorumluluk vs.) çıkarmaya ihtiyacımız var.
●Denizcilik Alfabesi, Sezar Atmaca, İletişim Yayınları. Bu da benden. Adına bakıp "çocuk kitabı mı?" diye soran arkadaşlarım olsa da pek değil… Çocukların da görsellerden başlayarak öğrenebileceği çok şey var ama yaşına, denizcilikle ilişkisine bakmaksızın herkesin bir şeyler bulup öğrenebileceği amatör/profesyonel denizci/denizcilik farkını ortaya koyan bir temel kitap olsun istedim. Bir bakıma “amatör denizcilik alfabesi” de denebilir. Deniz-tekne-insan ilişkisine ait/yönelik 200’ü aşkın noktada tanışıp/öğreneceğiniz, bilgi edinebileceğiniz metinler ve yaklaşık 100 çizimle desteklenen başlıklar (sayılarıyla) şöyle sınıflandırılabilir:
Seyir/navigasyon/meteoroloji (12), denizcilik/tekne kullanma (20), denizciler (10), kural/mevzuat (22), aforizmalar (18), tekne türleri/tipleri (25), tekne kısımları (12), donanım (38), güvenlik donanımı (7), terimler/komutlar (16), maddelerin İngilizce karşılıkları (40), amatör denizcilerin seyir kitapları ve diğer kaynaklar (30). Rüzgârını arıyor…
●Akdeniz Dünyasında ve Osmanlılarda Veba (1347-1600), Nükhet Varlık, çev. Hazal Yalın, Kitap Yayınları. Daniel Panzac’ın Osmanlı İmparatorluğu’nda Veba (Tarih Vakfı, 1997) kitabı 1700-1850 dönemini kapsıyordu, Nükhet Varlık’ın kitabıysa kitap ele aldığı dönem (1347-1600) itibarıyla önemli bir boşluğu dolduruyor. Hastalığın denizyoluyla yayılımı, seyri, yaşananlar, tedbirler…
●Antikçağda Korsanlık, J.M. Sestier, çeviren: Oğuz Adanır, Doğu Batı. Korsanlığın saygın bir meslek olarak kabul gördüğü yıllardan yasadışı sayılmasına evrilen süreci neredeyse bir asır evvel anlatmış (ilk baskısı 1880) hayli ilginç bir kitap. Korsanlık tarihini merak edenlere hararetle önerilir.
●Çanakkale Cephesinde Denizaltı ve Deniz Savaşları, Cenk Avcı, Sena Ofset. Denizaltı savaşları Çanakkale Savaşı’nın az bilinen bir yönüdür. Daha önce aynı konuda İngilizce detaylı bir araştırmasının yayımlandığını belirten yazarın deniz savaşlarını tarih sırasına göre ele aldığı ender bir araştırma dökümanı. Askeri tarih meraklılarına önerilir.
●İnebahtı, Üç İmparatorluğun Savaşı, Alessandro Barbero, çev. Erdal Turan, Alfa Yayınları. Tarihteki mağlubiyetlere pek el atılmaz, oysa en az zaferler kadar saygı/ilgi görmeli, incelenmelidirler. Denizcilik tarihimizde birkaç sayfada geçiştirdiğimiz İnebahtı hakkında İtalyan kaynakları kullanılarak yazılmış İnebahtı’ya gidiş sürecini anlatan hayli kapsamlı ve önemli bir kitap. Duymadığımız Osmanlı korsan/kaptan isimlerinden casusluk hikayelerine, kadırga yapımı-donatımından mühendisine bir macera romanı gibi sürükleyici tarih kitabı/bilgisi.
●Gönülleri Denizde Olanlar, Murat Kaya, Derin Yayınları. Derya kadar imla hatası içeren yayınların okuyucuya saygısızlık olduğunu düşünürüm. Kitap DAK/SAR gönüllülerinin yaşadıkları heyecanlı ve tehlikeli olaylardan kesitler anlatma iddiasında ama bir kitapta bu kadar mı imla hatası, yanlış (hipodermi değil, hipotermi!) olur. Merak ediyorum acaba çalakalem yazılıp sonra hiç okunmuyor mu? Düzeltmen/yayıncı değil de okuyucu mu düzeltecek bu hataları?
→TÜDAV Yayınları (
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız.
Üye Ol veya Giriş Yap) Geçtiğimiz yıl 20. kuruluş yılını kutlayan Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı, TÜDAV’ın listemizde biri basılı, üçü dijital dört kitabı var. Dijital baskı kitaplar
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız.
Üye Ol veya Giriş Yap adresinden indirilebilir.
●2017 Yılı Türkiye Denizler Raporu, TÜDAV (dijital). Denizlerimizin durumu/sorunları/gidişatı hakkında yıllık rapor. TÜDAV “Kuruluşumuzun 20. yılında denizlerimizle ilgili ayrıntılı bir rapor hazırladık. Yetkililerden tüketicilere, özel şirketlerden kamu kuruluşlarına kadar tüm Türkiye’yi denizlerimizin korunması, kirliliğin önlenmesi için uyarıyor ve herkesi göreve davet ediyoruz.” demiş… İçeriğine ilişkin bir şey yazmıyorum, denizlerin geleceği/korunması adına (bu ve benzeri kitapları) lütfen mutlaka okuyun, okutun.
●Türkiye Derin Deniz Ekosistemi Çalıştayı Bildiriler Kitabı, TÜDAV (dijital). Derin deniz araştırmalarına katkıda bulunmak için yapılan, "I. Türkiye Derin Deniz Ekosistemi Çalıştayı" adlı toplantının Bildiriler Kitabı (14 bildiri, 29 yazar).
●Black Sea Marine Environment: The Turkish Shelf, TÜDAV (dijital/ingilizce). Karadeniz'in Türkiye kıyılarını her yönden ele alan "Karadeniz’in Deniz Ortamı: Türkiye Kıyıları" adlı kitap, 20 kurumdan 59 yazarın katkısıyla hazırlanmış. İngilizce olan kitap 28.07.2017 tarihinde elim bir kaza sonucu kaybettiğimiz, değerli bilimadamı Prof. Dr. Murat Sezgin'e adanmış.
●Antarctica, Turkish Antarctic Research Expedition, Bayram Öztürk, TÜDAV, (İngilizce). TÜDAV’ın 20. Kuruluş yılına denk getirilen Antarktika aslında bir fotoğraf kitabı. Kitap bir yandan Türkiye'nin Antarktika serüveninin başlangıcını ve Öztürk’ün araştırma seferlerini anlatırken bir yandan da neler yapılmalı sorusuna cevap arıyor. Bol fotoğraflı, büyük boy (23x29) basılmış bir görsel Antarktika şöleni.
●Seferihisar’ın Sualtı Dünyası, Bülent Şelli, Seferihisar Belediyesi (Fotoğraf). Killik Burnu ile Sırtlan Burnu arasındaki bölgenin deniz koruma alanı olmasına çalışan Seferihisar Belediyesi’nin yayını. Kuşe kağıda/renkli baskılı, hangi canlılar kalmış/varmış görmek için iyi bir kaynak.
●Sadun Boro Rotasında, Türk Amatör Denizciliğinin 21. Yüzyıl Vizyonu, KÜDENFOR. Sadun Boro “şemsiyesi” olmasaydı acaba ne yapacaktık diye merak ederim... “Kurmay kadrosunun” amatör denizcileri “katar” (hatta “yumuşak güç”) kendilerini de lokomotif olarak gördüğü KÜDENFOR’un Kasım 2016’da gerçekleştirdiği çalıştayın kitabı. Aslında amatör denizciliğimizin de römorkörle çekilmeye/yedeklenmeye pek itirazı yok. Dilerim Kasım 2017’de yapılan “Türk amatör denizcisinin eğitim çalıştayı” sunumları da kitaplaştırılır da eğitim konusunda mevcut tablo/işleyiş/anlayış bir kitapta toplanmış olur.
●Savulun Barbaros’un Torunları Geliyor, Mehmet Asal, ikinci adam Yayınları. Bahriye Anıları. ABD’ye, 70’li yılların sonlarında 2 adet muhrip almaya giden denizcilerin karada ve seyirdeki hikayesi.
●Mavinin Stajyeri, Şems Aktuğ, Heyamola Yayınları. Roman. Stajından itibaren Erhan Derinoğlu adlı üniversiteli bir gemiadamının günbegün beş yılda yaşadıkları. Denizcilikle ilgili birçok anekdot ve olay da geçiyor. Kitabın sonunda, romanda geçen denizcilik terimlerini açıklayan 10 sayfalık da bir sözlük var.
●Tenedos, Rüzgârlı Söylencelerin Adası Bozcaada, Bülent Akgezer, yitik ülke Yayınları. Bozcaada tarihi ile ilgili güzel bir inceleme.
●Bir Ege Macerası, Kazancakis’in İzinde, Çetin Kent, Naviga. (Edebiyat)
●Deniz Yoluna Turkuaz Gölgeli Dizeler, Güntürk Üstün, Zeus Yayınları. (Şiir)
●Ada ile Denizden Denize, Banu Öney-Demet Kitiş, Naviga. (Çocuk)
●Coğrafya Elkitabı, Klaudios Ptolemaios, kutulu 2 cilt, Boyut yayınları. Fatih Sultan Mehmet tarafından Grekçeden çevirtilen eserin Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki nüshasının tıpkıbasımı. Kasım’da kitap fuarında bakabilmiştim (satış fiyatı 3500 ama TÜYAP’ta indirimli 2800’e satılmıştı, internette 2975 liraya satılıyor). Bu tür butik kitapları satın alıp okuyucuların/üyelerin kullanımına sunabilecek deniz kütüphanemizin/kulüplerimizin/federasyonlarımızın olması gerekir ki meraklı okuyucular da kitaplara ulaşabilsin. İslam kaynaklarında Batlamyus diye anılan İskenderiyeli ünlü astronom ve coğrafya bilgini Ptolemaios (ölümü 168) ilim tarihinde Aristo'dan sonra adından en çok söz edilen insandır.
*********************
