Sallarýn Altýnçaðý

H. T.

Sallarýn Altýnçaðý

« : Þubat 28, 2014, 04:34:49 »

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Sarayburnu'nu Döndün Mü Bir Kere…

15-16 yaþýndaydýk. Ýki kýytýrýk deniz yataðýný iple baðlar birbirine, alýr baþýmýzý giderdik Seyfi ile ufka doðru. Yeniçiftlik sahilinin iki kanýksanmýþ delisiydik adeta. Tekneleriyle balýða çýkanlar artýk alýþmýþlardý beline kadar suya gömülmüþ ama bir yandan da yavaþ yavaþ ilerleyen adeta tek bir gövdeden ibaret görüntümüze. Haliyle ilk kez görenler tuhaf tepkiler verebiliyorlardý ama daha çok gülüp eðleniyor, termoslarýndan kahve ikram ediyorlardý. Nevaleyi doðrultunca toplar oltalarýmýzý, ellerimizdeki paletlerle kürek çeke çeke ilerlerdik bu kez kýyýya doðru. Þimdi ardýmýz sýra bakanlarýn yüzlerindeki ifadeleri daha net görebiliyorum.

Benzer günlerden birinde ilk yelken tecrübemizi yaþamýþtýk yine Seyfi ile. Ýki kiþilik zavallý bir þiþme bot, iki çýta ve bir saðlam masa örtüsü: iþte ilk yelken seyrimiz. Görünüþe aldanýp hafife almayýn, yanýlýrsýnýz. Yeniçiftlik’ten kahvaltý sonrasý baþlayan yolculuðumuz akþamüstü Tekirdað Limanýnda sona ererken neredeyse limandaki herkesin yüzünde ayný þaþkýn ama gülümseyen ifade vardý. Ve yaþadýðýmýz tek sorun kýçýmýzda mayo ve koltuk altýmýzdaki yelkenlimizle yapacaðýmýz yirmi sekiz kilometrelik kara yolculuðuydu…
Yukarýdaki satýrlar size çýlgýnca gelebilir belki ama sorumsuz, hesapsýz kitapsýz bir yeniyetmenin maceralarý deðildir söz konusu olan; aradýðý yanýtlarý Kon Tiki’de bulan bir adamýn geçmiþinden sadece birkaç anekdottur. Temel olgu denizle bir olmaktýr, denizle birlikte hareket etmek. Önünde saygýyla eðilmek ve onun karþýsýnda her daim haddini bilmek…

Yirmili yaþlarýmda hep þu fikir dönerdi zihnimde: “Sarayburnu’nu döndün mü bir kere, dünyanýn bütün denizleri açýlýr önünde!”
Ta çocukluk günlerimden itibaren hayal kurardým; yüzen herhangi bir þeyin üzerinde Kadýköy’den doðru çýktýðým bir yolculuðu kurgulardým kafamda: Sarayburnu’ndan öte, tüm denizlere. Yiyeceðimi, içeceðimi versin birileri derdim, ben giderim gündüz gece…
Ama bir þanssýzlýk eseri liseden sonra devam etmek zorunda kaldýðým Teknik Üniversite yüzünden denizci olma hayallerim suya düþmüþ, tek tesellim Ý.T.Ü. günlerimde hayatýma giren aletli dalýþ olmuþtu.

Otuzlu yaþlarla birlikte çevremdeki herkes durulmaya baþlarken doðal olarak benden de beklenen buydu. En fazla bir ekip bulup onlarla yelken yapmam ya da bir tekne alýp arada bir denize açýlmam söz konusu olabilirdi.

Hasbelkader Heyerdahl’in Kon Tikisi’yle alýp baþýmý gitmemiþ olsaydým kim bilir, belki yaþanacak olan da buydu. Ama ne zaman Kon Tiki hayatýma girip baþucuma yerleþti, iþte o zaman her þey bir daha eskisi gibi olmamak üzere deðiþti. Thor Heyerdahl tüm çocukluk hayallerimin ötesine geçmiþ, sadece denize ve kadim günlerin mütevazý ve bilge denizcilerine güvenmiþ, bir balsa salýn üzerinde býrakývermiþti kendini Pasifik’in sonsuz ufkuna.

Çevresindeki herkes Heyerdahl ve arkadaþlarýna endiþe içinde bakýyormuþ. Oysa nasýl da güvenli geliyordu bana, balsa bir salýn üzerinde öylece kendini denizin koynuna býrakýverme fikri. Çünkü daha çocukluðumdan beri gerçekten inandýðým bir olguydu bu: denize meydan okumak deðil, ona uymak, kendini ona býrakmak. Baþtankara dalgalarý yaran bir tekneyle deðil, dalgalarýn itina ile taþýdýðý, en üst noktaya kadar kaldýrarak daha sonra zarifçe üzerinden kaymasýna izin verdiði bir salla gitmek, pupa yelken!

Sallarýn Altýn Çaðý

Otuzlarýn sonlarýna doðru geliþen empati duygusu da cabasý olsa gerek, her an ayný heyecaný tekrar tekrar yaþar oldum okuduðum her satýrda. Ve yol arkadaþlarým da giderek zenginleþti, çoðaldý araþtýrdýkça, okudukça.Çocukluk günlerimin ilk yelken deneyimi gibi bir þeydi benim için Bombard’ýn yolculuðu. Bir bilim adamýnýn zihni nasýl bir takým verilerle çalýþýyorsa elbette ergen beynimin de benzer girdileri vardý; “gitsek gitsek Nara burnuna kadar gideriz” gibi. Yoktu aslýnda onlardan bir farkým serüvenlerimizin boyutlarý dýþýnda. Nasýl Bisschop denizcilik bilgisine güveniyorsa, Heyerdahl kadim günlerin denizcilerine, Willis varoluþla olan benzersiz baðýna… biz de biliyorduk ki biraz ilerisi Tekirdað, olmadý Þarköy, de ki dirise etti Poseidon’un oðullarý, karþýsý boylu boyuna Güney Marmara ve Marmara Adalarý; o da olmadý Sestos-Abydos arasýnda binlerce yýlýn görmüþ-geçirmiþ Nara Burnu, yeter ki güvenelim kýrçýl denize…

Kýrklý yaþlarýn yamacýndayken bugün artýk en azýndan durulma umudu gerilerde kaldý. Çünkü, “tek midir bu çýlgýn Viking” sorusunun peþi sýra giderken geçen yýllar dönüþü olmayan fikirler kazýdý zihnime. Ýnsanoðlunun deniz macerasýný ne denli hafife aldýðýmýzý fark etmekle baþladým önce, derken öyle kahramanlar tanýdým ki, nasýl olur da satýr aralarýndan öte yer bulamamýþlardýr denizci güncelerinde diye baþladým önüme gelene anlatmaya…

William Willis’i duyanýnýz var mý? Eminim vardýr, ama kaç kiþidir? Oysa insanýn denizle iliþkisinin destanýdýr William Willis’in tüm yaþamý. Ya da kendi halinde bir doktor olan Alain Bombard’ýn tek derdinin aslýnda “insanlarýn açýk denizde hayatta kalmasýnýn yollarýný ispatlamak” olduðunu bilir misiniz? Atlantik’i aþtýðý sýradan bir botu “Zodiac” gibi efsane bir marka haline getirirken bir yandan bir varoluþ destaný yazmýþtýr o da Atlantik’in sularýnda.

Ya da neredeyse tamamý denizlerde geçmiþ bir yaþam düþünün, ama denizlerde derken Karaköy-Kadýköy arasýnda ya da Karadeniz boyunca deðil; dünyanýn tüm denizlerinde… Atlantik, Pasifik ve Hint Okyanuslarý, Akdeniz, Ümit Burnu, Uzakdoðu, neredeyse tüm Pasifik adalarý… ve bir gece Rakahanga resifinde sona eren bir yaþam! Ýþte size Eric de Bisshop ve akýl almaz yaþam öyküsünün duraklarýndan birkaçý.

Kimi de inancýnýn peþi sýra attý kendini denizlere, mesela Devere Baker: Mormonlarýn Kutsal kitabý kýlavuzu oldu balsa salýnýn pruvasýnda, Lehi 1-2-3-4 ekspedisyonlarý boyunca… tüm yaþamý inancýnýn izlerini sürmekle ve sevgi-barýþ ikilisini insanlarýn yaþamlarýna yaymaya çalýþmakla geçti.

Carlos Caraveda atalarýnýn binlerce yýl önce yaptýðý gibi soydu balsa kütüklerini Callao limanýndan baþlayacak serüvenine hazýrlanýrken. Ve yine atalarýnýn kadim günlerde yaptýðý gibi, balsa sallardan biriyle Humbolt akýntýsýna býrakýverdi kendini. Kendi kültürünün elçisi olmanýn gururuyla vardý Fransýz Polinezyasý’na.

Kýrklý yaþlarýmýn yamacýnda hala zihnimde ayný fýrtýnalarla Haydarpaþa önlerinde ufka doðru bakýp kendimi bir salýn üzerinde hayal ederken, belki de “deli” ya da “meczup” olmadýðýmý göstermek, birçok benzer öykünün yaþanmýþlýðýný paylaþmak istediðimden; hatta itiraf etmeliyim, belki de en çok canýma okuyacak anamý ikna etmek ya da delirdiðimi düþünen dostlarýma delirmediðimi ispat etmek isteðimden doðdu Sallarýn Altýn Çaðý.

Sallarýn Altýn Çaðýnda pupa yelken sonsuz ufuklarý aþmýþ bilinen-bilinmeyen tüm denizcilere gýpta ve SAYGIYLA!

« Son Düzenleme: Þubat 28, 2014, 04:38:35 Gönderen: Hakan Tiryaki »

Kayýtlý

H. T.

Thor Heyerdal ve Kon Tiki Ekspedisyonu

« Yanýtla #1 : Þubat 28, 2014, 04:40:41 »

Balsa kütüklerinden yapýlmýþ bir sal, üzerinde bambudan bir kulübe, altý yetiþkin adam ve bir papaðan. Ve Pasifik’in orta yerinde Heyerdahl’in aklýný kurcalayan haklý bir soru:
“Ýnsan arada sýrada kendini garip durumlarda bulabilir. O duruma yavaþ yavaþ, doðal bir þekilde gelmiþ olabilir, ama kendini olaylarýn ortasýnda bulduðunda birden þaþýrýr ve böyle bir duruma düþmeyi nasýl olup da baþarabildiðini sorar kendine.” (*)
Biraz geriden doðru gelmek gerek anlayabilmek için. Gerçi ne anlatýrsam anlatayým, bazýlarý için anlaþýlabilecek bir durum söz konusu deðil, hatta düpedüz çýlgýnlýk bu. Ama aslýnda binlerce kilometrelik bu destansý yolculuðu hazýrlayan iki basit neden var…

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Fati-Huva’da geçen günlerinden sonra artýk hiçbir þey eskisi gibi olamamýþtý Heyerdahl için. Zihnini sürekli ayný sorun kurcalýyordu: Pasifik halklarýnýn kökeni. New York’ta büyük bir müzenin karanlýk bir ofisinde, yaþlý bir bilim adamýnýn umutla taþýdýðý el yazmalarýna bakmaksýzýn söylediði sözler bir Mayýs sabahý içine düþeceði durumun hazýrlayýcýsýydý aslýnda. Müzedeki yaþlý adam Perulularýn sallarla hiçbir zaman Pasifik’e açýlmadýðýný, ama isterse O’nun kendi balsa salýyla Peru’dan Pasifik adalarýna yolculuk yapabileceðini söyleyerek Heyerdahl’in neredeyse tüm ömrü boyunca sürecek çýlgýn yolculuklarýnýn fitilini ateþliyordu…

Bu duruma yol açan diðer nedense kapitalist düzenin dikte ettiði kara ve havayolu alternatifsizliðinin aksine, denizlerin çaðlar boyunca atalarýmýz için engel deðil araç olduðunu göstermekti. Heyerdahl’in savýna göre Peru kýyýlarýndan Pae-Pae’leri ile yelken açan Kon Tiki ([size=78%]**[/size]) ve halefleri Pasifik boyunca tüm kültürlerini yanlarý sýra taþýyarak adadan adaya yayýlmýþ, Güney Amerika kültürünü Pasifik’in ücra köþelerine kadar taþýmýþlardý.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Thor Heyerdahl, Knut Haughland, Bengt Danielsson, Erik Hesselberg, Torstein Raaby, Herman Watzinger ve bir yeþil papaðan –miço- 28 Nisan 1947’de 8.000 kilometrelik destansý yolculuklarýna Peru’nun Callao limanýndan iþte böyle baþladýlar.

Yerlilerin Pae Pae adýný verdikleri sallar geçtiðimiz yüzyýla kadar kullanýlmaktaymýþ aslýnda. Ýleri teknoloji en ücra köþelere kadar burnunu sokmadan önce, binlerce yýl boyunca Ýnkalar bu sallarla filolar halinde açýk denizlere yelken açmýþ. Her konuda kendini dev aynasýnda görmek gibi bir kuruntusu olan günümüz insanýnýn tüm itirazlarýna karþýn Pae Pae’ler denize karþý deðil, denizle birlikte ve uyum içinde tutarlý ve kararlý bir yolculuk aracý olmuþ her daim.

Kon Tiki ekibinin yolculuk boyunca tek kaybý olur: miço papaðan… onu da dalgalar alýp götürür bir fýrtýna sýrasýnda. Okyanusta kural basittir; hayatta kalmak istiyorsan teknede kalmalýsýn; denize düþen, denize kalýr. Ama bu arada mürettebata yengeç Johannes eklenir. Johannes serüven boyunca dümencinin yaný baþýndaki tahtalarýn arasýnda yolculuk etmektedir.

Uçanbalýklardan oluþan kahvaltýlar, köpekbalýðý avlarý, çeþitli bilimsel deneyler, bazen bitmek bilmeyecekmiþ gibi görünen fýrtýnalarla geçer günler. Can havliyle palamutlardan kaçarken suratlara çarpan uçanbalýklar, kulübenin tepesinde bulunan bir yavru mürekkep balýðý, def-i hacet sýrasýnda musallat olan bir köpekbalýðý, uyku tulumunun içinden çýkan ne idüðü belirsiz bir tuhaf mahluk –bu yolculukta ilk kez karþýlaþýlan yýlan balýðý Gempylus- gibi irili ufaklý olaylar salýn üzerindeki rutin yaþantýya renk katar.

Deniz korkulanýn aksine her daim yanlarýndadýr. Daha doðrusu balsa sal öylesine uyumludur ki denizle, deniz onu ya ciddiye dahi almamaktadýr ya da þefkatle, özenle koynunda taþýmaktadýr. En ürkütücü dalga salýn kýçýna yaklaþtýðýnda dahi altý adam sakince salýn en üst noktaya kadar yükselmesini ve sonra zarifçe dalganýn üzerinden kayarak süzülmesini bekler sadece. Tüm ürkütücü kehanetlerin aksine Kon Tiki, balsa kütüklerinin özsuyu sayesinde su çekmemektedir. Daha da önemlisi tamamen bitkisel olan halatlar balsa kütüklerine sürtünerek aþýnmak yerine, kütükleri aþýndýrýp içine gömülerek daha bir saðlamlaþmaktadýr. Yani ilkel ama doðal teknoloji bir çok kurt denizcinin ölümcül kehanetlerini boþa çýkartmýþtýr. Hatta ilk günlerde “guara” denen omurga tahtalarýnýn ne iþe yaradýðýný bir türlü anlayamayan altý adam, iþlevini keþfedince Ýnkalarýn ne denli baþarýlý denizciler olduklarýný bir kez daha anlarlar. ([size=78%]***[/size][size=78%])[/size]
Sonuç olarak balsa kütüklerinin su çekerek batmasýndan, liflerden mamul halatlarýn aþýnarak kopmasýna kadar sayýsýz uyarýlara karþýn Kon Tiki’ye inanmayý seçen Heyerdahl ve arkadaþlarý, yüz günlük yolculuklarýnýn ardýndan hala tek parça olan “Pae Pae“leri Kon Tiki ile Raroia resifine ulaþmayý baþarýrlar. ([size=78%]****[/size])

Kon Tiki’nin destansý yolculuðu 7 Aðustos 1947’de Tuamoto Adalarý arasýnda birbirinden tehlikeli mercan resifleri, resiflerde kýrýlan berrak ama tehlikeli dalgalar ve zaman zaman görülmeyecek denli sýð mercan döküntüleri arasýnda yer alan Raroia resifinde sona erer. Altý adam, bir plastik bot ve uzaktan bakýldýðýnda enkaz yýðýnýný andýran Kon Tiki resife girdiðinde ekspedisyonun da sonu görünmüþtür. Mürettebat resifin sýcakkanlý yerlileri ile geçen günlerin ardýndan yedeðe alýnmýþ Kon Tiki ile Tahiti’ye yolculuk eder ve eve dönüþlerini tamamlar.

Heyerdahl sonraki yýllarda da inanýlmaz yolculuklarýna devam edecek ve belki de insanlýk tarihinin en çýlgýn bilim adamý olarak RA Ekspedisyonu ile Atlantik’i aþacaktýr. Tigris Ekspediyonu’nu tamamladýðýndaysa Ortadoðu halklarýnýn da sanýlanýn aksine denizi bir araç olarak kullandýðýna dikkatleri çekecektir. Heyerdahl sürekli yollarda geçen yaþamýný tamamladýðýnda ardýnda tarih boyunca denizin sanýldýðý gibi dünya halklarý arasýnda engel deðil aksine bir köprü olduðuna dair destansý günceler býrakýr.1948 yýlýnda yayýnlanan “Kon-Tiki / Pasifik’te 100 Gün” adlý eseriyse Pasifik halklarýnýn kökenine dair savýný ispatlamanýn ötesinde, böyle bir serüven için neredeyse ihtiyaç duyulabilecek tüm bilgilere dair ipuçlarý da veren bulunmaz bir rehber niteliðindedir.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Birkaç yýl sonra tek baþýna bir sal üzerinde kendini Pasifik’in koynuna býrakan William Willis üzerinde bunun ne derece etkisi vardýr bilemiyorum ama doðaya karþý deðil doðayla birlikte olma fikrine inananlar için artýk Sallarýn Altýn Çaðý baþlamýþtýr. Ve peþi sýra Eric de Bisschop, Carlos J. Caraveda Arca, Alain Bombard, Devere Baker bir þekilde kendilerini okyanuslarda bulan kaþifler olarak sallarýn altýn çaðýna adlarýný yazdýracaklardýr.

SAYGIYLA!

Hakan TiryakiNaviga, Þubat 2010

* [size=78%]“Kon-Tiki / Pasifik’te 100 Gün” – Thor Heyerdahl[/size]

** [size=78%]“Kon Tiki”: Güneþ Tanrý[/size]

*** [size=78%]Salýn üzerinde yer alan guaralarý kontrol ederek dümen kullanmaksýzýn sabit rotalarda ilerlemeleri belki de Ýnkalý denizcilerin en önemli sýrrýydý. Her ne kadar bugün aþina olduðumuz basit bir salma sistemi gibi görünse de bir salý sadece bu tahtalarýn derinliklerini ayarlayarak basitçe yönlendirmek, dönemin denizcilerinin dehasýnýn basit bir göstergesi olsa gerek.[/size]

**** [size=78%]Aslýnda 93 gün olarak hesaplanmýþtýr yolculuk. Hatta tam da 93. günde Puka Puka adasý gösterir kendini ufukta. Fakat Kon Tiki’nin hareket kabiliyeti biraz kýsýtlý olduðundan uzaktan bakmakla yetinmek zorunda kalýr ekip. 97. gündeyse Angatau resifinin güler yüzlü yerlilerinin gayretine raðmen Kon Tiki’yi resifin aralýðýndan içeri sokabilmek mümkün olamamýþtýr.[/size]

« Son Düzenleme: Þubat 28, 2014, 04:48:02 Gönderen: Hakan Tiryaki »

Kayýtlý

H. T.

William Willis, "Tautai O Le Vasa Laolao"

« Yanýtla #2 : Þubat 28, 2014, 04:50:03 »

"Bulutlar ve rüzgarlar ve okyanuslardýr
seçtiðim yazgý.
Her kimi alýrsa deniz,
bir daha asla özgür olamaz."*

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Hamburg kýyýlarýnda bir çocuk, henüz dört yaþýnda, dikmiþ gözlerini denize, düþünmekte; “Orada, Amerika hemen oracýkta.”
Derken atýverir kendini kanalboyunda baðlý bir sandala. Çözer halatý, geçer küreklere; ver elini Amerlka! Çok geçmeden bir yandan akýntý, bir yandan diðer gemilerin dalgasý,kalýn kürekleri kavramaya çalýþan minik elleri; her þey öyle büyüktür ki Onun için… Feribotlardan birinin dalgasýyla alabora oluverir umut sandalý. Baðýrýþlar, haykýrýþlar…

“Nereye gidiyorsun küçük dostum?” diye sorar bir güleç yüzlü polis memuru, sevecen bir sesle.

Boyunu kat be kat aþmaktadýr çocuðun yanýtý; ”Amerika’ya!”

Sonrasý polis karakolu, çýlgýna dönmüþ bir anne, öðütler…

22 Aðustos 1955. Çocuk artýk 61 yaþýndadýr. Balsa salýnýn ortasýnda yer alan bambu kulübenin duvarýna asýlý takvime göre tam iki aydýr Pasifik’in koynundadýr. Galapagos adalarý ile Markiz adalarýn tam ortasýnda, en yakýn kara parçasýna binlerce mil uzaktadýr. Ýki yoldaþý Eeki ve Meeki ile birlikte sihirli halýsý, “The Seven Little Sisters”’ýn kucaðýnda ve SUSUZ!
Yanlýþ okumadýnýz, susuz. Salýn ana kütükleri ve bambu döþemesi arasýnda yerleþtirilmiþ 24 teneke (120 galon) su artýk yoktur. Geride sadece 3 teneke (15 galon) su kalmýþtýr. Çünkü deniz suyu tenekeleri çürütmüþ ve içlerindeki suyun ya tamamen boþalmasýna ya da kýsmen tuzlu suyla dolmasýna neden olmuþtur. Önünde dönüþü olmayan yaklaþýk iki aylýk bir yolculuk, salda 3 teneke su vardýr sadece.

Pasifik’e doðru, tek baþýna!

William Willis’in 4 yaþýnda kesintiye uðrayan deniz serüveni, 15 yaþýnda Henriette adlý yük gemisinde çalýþmaya baþladýðýnda Kuzey Atlantik’te son nefesini verene dek neredeyse kesintisiz olarak sürecektir. Sonraki yýllarý defalarca Horn Burnunu dolaþarak, Amerika-Avrupa arasýnda gidip gelerek geçecektir.

Bu yolculuklardan birinde, 1951 yýlýnda S. S. Charleston gemisiyle Norfolk-Newyork arasýnda çalýþýrken takýlýr aklýna; bir salla tek baþýna Pasifik yolculuðu. Bir adamýn gücünün ve dayanýklýlýðýnýn sýnýrlarýný deneyebileceði benzersiz bir yolculuk. Gerçekte doðumundan itibaren doðayla arasýndaki güçlü, sarsýlmaz baða güvenmektedir en çok. Bir o kadar da denizde geçen uzun yýllara. Fakat belki de en önemli özelliði bunlarýn ötesinde, hiçbir koþul altýnda umudunu yitirmemesidir.

Yakýn zamanda bir operasyon geçiren Teddy iyileþmeye baþlayana kadar açamaz düþüncelerini bir türlü. En sonunda karþýsýna geçip tek baþýna bir salla okyanusa açýlacaðýný söyleyecektir biricik karýsýna. Önceleri kabul etmek istemese de Onun denizle olan iliþkisini bilen Teddy yelkenleri suya indirecek ve en önemli destekçisi olacaktýr.

Thor Heyerdahl gibi Willis’te soluðu Ekvator’da alýr. Hayallerine ulaþmak için artýk tek ihtiyacý uygun boyutlarda 7 düzgün balsa kütüktür. Kafandaki sal için 1 metre çapýnda yedi ana kütüðe ihtiyacý vardýr. Ekvator ormanlarýnda üç ayý aþkýn arayýþýn ardýndan Onu hayallerine taþýyacak kütükleri bulur.

22 Haziran 1954. The Seven Little Sisters yola çýkmak üzere. Ortada Teddy ve yanýnda altý kýzkardeþinden oluþan yedi balsa kütüðü, The Seven Little Sisters. Ya da Atlas’ýn yedi kýzkardeþi gökyüzündeki, Pleiades takýmyýldýzý. Küçük salýn üzerinde William Willis, Eeki ve Meeki.

The Seven Little Sisters

Yola çýkmadan önce Teddy bir tek konuda söz vermesini ister Willis’ten;
“Yolculuðun son noktasý Samoa olsun, lütfen Avustralya’ya kadar gitmeye kalkma!”
Willis söz verir ve ekler; “Altý ay ver bana, haber alamasan da endiþelenme.”

23 Haziran sabahý San Martin römorkörü düþler limaný Callao’nun 60 mil batýsýnda halatý çözdüðünde artýk küçük sal ve mürettebatý Humbolt akýntýsýndadýr. San Martin geri dönerken Willis’in insanlýða dair son imgelemi de ufukta erimektedir.

Daha yolculuðun ilk günlerinden itibaren tek baþýna olmanýn zorluklarý ve öngörülemeyen aksaklýklar bir biri ardýna gelmeye baþlar. Ocak çalýþmamaktadýr ve sýcak yemek ya da piþmiþ balýk yeme ihtimali daha ilk birkaç günde uçup gider. Okyanusun ortasýnda, tek baþýna bir salýn ortasýnda ne yapar ki insan? Ýþte bu sorunun yanýtý belki de en ilginci; sürekli tetikte, uykusuz yaþar. Günler ilerledikçe küçük þekerlemeler dýþýnda uyuyacak vakit yoktur. Heyedahl’in Kon Tikisinde olduðu gibi boþ zamanlarda eðlenmek, araþtýrma yapmak, dinlenmek gibi lüksleri yoktur Willis’in.

Küçücük bir salýn üzerinde her gün yeni bir takým sorunlar, bir ton yeni angarya ile gelmektedir. Her an gözü pusuladadýr. Pusula adeta gölgesi gibidir. Salýn üzerinde her ne yapsa, her nereye gitse sürekli yaný baþýndadýr.

Sýcak yemek yoktur ama yerlilerin incecik bedenleri ile inanýlmaz iþler yapmalarýný saðladýðýna inandýklarý Machica’sý vardýr. Su, rafine edilmemiþ þeker ve arpa unu karýþýmý zor koþullarda yaþayan yerliler gibi Ona da ihtiyacý olan tüm gücü ve enerjiyi vermektedir.
Uçsuz bucaksýz Pasifik’te belki de en kötüsü baþýna geldiðinde, yani susuz kaldýðýnda dahi bir anlýk kýzgýnlýktan sonra tazelenir inancý, baþaracaktýr. Willis ve bir çok denizci bilir ki belli bir miktar deniz suyu ile hayatta kalmak mümkündür. Salýn kenarýnda diz çöker, kupasýný suya daldýrýr ve ilk bardaðýný yudumlar;
“Senin içinde sadece güç ve iyilik var. Bana hayat veriyorsun. Seni bedenime alýyorum.”

Mavi sýrtlý, býçkýn bir köpekbalýðýdýr Long Tom. Galapagos’un güneybatýsýnda ilerlerken eklenir küçük salýn mürettebatýna. Binlerce mil boyunca ne olduðuna anlam veremediði küçük salýn hemen arkasýnda, hep ayný yerdedir. Willis bir anlaþma yapar onunla; ona atacaðý dolfin kafalarý dýþýnda salýn üzerinden hiçbir þey almayacaktýr Long Tom, özellikle de kendisini…

Heyedahl’in aksine balýklardan yana çok da bereketli geçmemektedir yolculuk. Dolfin beklerken bir köpekbalýðý takýlýr oltaya. Salýn üzerinde iðneyi çýkartmaya çalýþýrken denizde buluverir kendini. Ýlk aklýna gelen Long Tom’un nerede olduðudur. Dost mudur, düþman mý? Köpekbalýðýndan ne denli dost olabilir ki? Küçük salla arasýnda, daha doðrusu varoluþla arasýnda bir misina uzanmaktadýr sadece. Yavaþ yavaþ, santim santim yaklaþýr istikrarla ilerleyen sala. Neyse ki o gün ortalýkta yoktur Long Tom.
Direkten düþer bir gün. 9 Eylül günü yaþanmamýþtýr Onun hayatýnda. The Seven Little Sisters’ýn kucaðýnda baygýn geçen bir günün ardýndan kaldýðý yerden devam eder yolculuða.

Derken bir gün “tuhaf hastalýðý” belirir. Yýllar önce, 1938 yýlýnda, masum bir mahkumu kurtarmak üzere gittiði Fransýz Guyanasý’nýn Devil adasýndan dönerken ilk kez yakalandýðý tuhaf hastalýk. 24 saati aþkýn bir süre devam eden nöbet yüzünden S.O.S. iþareti bire gönderir. Sonraki gün kendine geldiðinde halsizdir, enerjisi tükenmektedir. Ama daha önemlisi, yardým çaðrýsýný iptal etmesi gerekmektedir. “Herþey yolunda” mesajý da önceki “Ýmdat” çaðrýsý gibi hiç kimselere ulaþmayacaktýr.

Markiz adalarý civarýnda en sonunda yaðmur yaðar, tüm kaplar tatlý suyla doldurulur. Bu arada Long Tom artýk kendi yoluna gitmeye karar vermiþtir.

Eylül fýrtýnalarýn en þiddetlisiyle gelir. Yedi kýzkardeþ bu fýrtýnayý da atlatýr ama ana yelken neredeyse harap olmuþtur. Sonraki günler mizanadaki minik yelken ve jible aðýr aðýr ilerlerken güvertede yýrtýlan yelkene ilmik üzerine ilmik atmakla geçer. Yelkenin tamiri bittiðinde boralar ülkesine girer.

Bir gece fýrtýnada kadim düþmanlar Eeki ve Meeki arasýndaki hesaplaþma mürettebatýn eksilmesi ile sonuçlanýr. Meeki, yeþil papaðan Eeki’ye saldýrýr ve fena halde yaralar. Kendinden geçmiþ halde köþesine çekilen Eeki ertesi gün ortadan kaybolur.

15 Ekim 1954. Manuatele’nin güvertesinden seslenir kaptan; ”Ýnsanoðlunu tekrar görmek nasýl bir þey?”. Oysaki son günleri hüzün içinde geçmektedir Willis’in. Yolculuk bitecek ve tekrar insanlarýn, trafiðin, anlamsýzlýklarýn dünyasýna dönecektir. Bugün Callao’nun düþler limanýndan çýkalý 115 gün ve 6700 mil olmuþtur. Ama Onun aklý hala okyanustadýr. Neden Avustralya’ya kadar gitmiyordur?
Ýki gün sonra Polinezya geleneklerine göre bir araya yeni bir ad verilir kendisine; “Tautai O Le Vasa Laolao”, Dalgalý Denizlerin Kaptaný.

Willis, Meeki ile evin yolunu tutarken sihirli halýsý The Seven Little Sisters gelecek kuþaklar için sergilenmek üzere Samoa’da kalýr. Oysa yýllar sonra tekrar yolu Samoa’ya düþtüðünde yerliler tarafýndan parça parça sökülüp yakýlan küçük saldan iz bile kalmayacaktýr.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Age Unlimited

San Francisco’da deniz kenarýnda uzun yürüyüþler, yazýlar, sýradan gündelik uðraþlarla geçer sonraki yýllar. Ta ki bir gün deniz kenarýnda oturup ufka dalmýþken okyanusun kucaðýnda tek baþýna geçen günleri anana kadar. Birden eski günlerin heyecaný geri döner. Bu kez Avustralya’ya gitmek istiyorum der Teddy’e. Teddy artýk yetmiþine dayanmýþ bir adam olduðunu hatýrlatmak isterse de tek yapabildiði bir doktora görünmesini saðlayabilmek olur ancak. Neredeyse bir delikanlý performansýndadýr yetmiþlik ihtiyar. Yine Hazýrlýklar baþlar. Yýlýn bu mevsiminde balsa kütük bulmak ve taþýmak neredeyse imkansýzdýr. Oysa hemen sahilin sonunda bir tersanede aradýðý balsa kütüklerini bulur; metal borular.

Bu kez üç duba üzerinde yüzecek olan düþ salýný metal konstrüksiyon olarak tasarlar. Önceki deneyimlerle kýsa sürede inþa edilen sal gemiyle Peru’ya gelir ve suya indirilir. Ufak tefek ilavelerle Callao limanýndan bir kez daha ayrýlmak üzere hazýrdýr Willis.

4 Temmuz 1963. “El Viejo del Mar”, Deniz Ýhtiyarý 11.000 mil sürecek yolculuða çýkmak üzeredir. Bir ritüel tekrarlanmaktadýr Callao limanýnda; Age Unlimited aðýr aðýr Humbolt akýntýsýna doðru çekilir. Rios halatý çözüp de özgür býraktýðýnda Age Unlimited uzun ve destansý yolculuðuna baþlamaktadýr.

Daha onuncu gün ilk ama yolculuðu kökten sarsacak bir aksilik olur; artýk Age Unlimited dümensiz ilerlemek zorundadýr. Samoa adalarýndan Apia’da bir mercan resifini hasbel kader aþana kadar binlerce mil yolu dümensiz olarak aþacaktýr Deniz Ýhtiyarý.

Dümen kadar önemli bir diðer sorun ise iþleri çýkmaza sokan bir ölümcül fýtýk sorunudur. Öyle ki Samoa’da karaya çýktýðýnda göründüðü doktorun söylediðine göre ameliyat olmazsa ölecektir. 11 Kasým’da, yaklaþýk dört buçuk ay sonra vardýðý Samoa’dan New York’a dönmüþ olsa da ameliyatý ve sonrasýndaki zaman kaybýný göze alamayarak tekrar Samoa’ya döner, yol hazýrlýklarýna baþlar. Dümen onarýlýr, dubalar elden geçirilir… tüm hazýrlýklar tamamlandýðýnda takvimler 27 Kasým 1964’ü göstermektedir.

Age Unlimited tekrar yoldadýr. Ne fýrtýnalar, ne boralar… hiçbir þey onu yolundan alýkoyamayacaktýr.

9 Eylül 1964’te Avustralya’nýn doðusunda, Tully nehri yakýnlarý… Gri sakallý bir deniz adamý, sakalý neredeyse göðsünde, sahilde yakaladýðý bir çifte þöyle diyecektir:“Ben New Yorklu William Willis.”

11.000 mil, 204 gün geride kalmýþtýr. Deniz Ýhtiyarý bu kez de çýktýðý ruhani yolculuðu tamamlamayý baþararak insanýn doðayla iliþkisine dair hafýzalardan silinmeyecek bir destan yaratmýþtýr.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Little One

2 Mayýs 1968’de Montauk Point, Long Island kýyýlarýndan býrakýr kendini denizlere. TeknesiLittle One için tekne demek bile zordur aslýnda. Gerçekten küçük, küçücüktür. Yetmiþbirinci yaþ gününü Little One ile Kuzey Atlantiði geçerken kutlamayý planlamaktadýr Willis.

Oysa 24 Eylül 1968’de bir Litvanya teknesinin mürettebatý Little One’ý Atlantik okyanusunda tek baþýna bulacaktýr. Willis’ten geriye son kayýt tarihi 21 Temmuz 1968 olan bir seyir defteri kalacaktýr sadece…

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Tautai O Le Vasa Laolao

Deniz ve insanýn iliþkisinin destaný iki günce býrakýr arkasýnda Willis. Sayýsýz þiir, denize dair. Belki de en önemlisi, kendi deyimiyle “insanoðlunun sýnýrlarýný” keþfetmeye çýktýðý yolculukta ayný Heyerdahl gibi sýnýrlarýn olmadýðýný haykýrýr. Yeteri kadar istek ve inançla yapýlmayacak þey yoktur.

Tautai O Le Vasa Laolao, El Viejo del Mar, The Thoreau of the Seas… Ona takýlan isimlerden bir kaçý. Ve bir de mektup býraktý ardýnda, 1965 yýlýnda düþler limaný Callao’dan yola çýkmaya hazýrlanan Carlos Caraveda Arca’ya, Sallarýn altýnçaðýnda Pasifik’e açýlan bir diðer gözüpek serüvenciye.

Diðer serüvencilerden iki önemli farký vardý ilk bakýþta; yaþlýydý ve tek baþýnaydý. Ama belki de en önemlisi hangi koþul altýnda olursa olsun denize ve kendine dair sarsýlmayan inancý.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

SAYGIYLA!
Hakan Tiryaki, Naviga 2010

*"Clouds and winds and oceans[/size]I chose my fate to be... Whom the sea has takenNever shall be free."

Kaynakça:

Willis, William (1966). Whom the Sea Has Taken. New York: Meredith Press.
Willis, William (1955). The Epic Voyage of the Seven Little Sisters: A 6700 Mile Voyage Alone Across the Pacific. London: Hutchinson.

« Son Düzenleme: Þubat 28, 2014, 05:03:41 Gönderen: Hakan Tiryaki »

Kayýtlý

H. T.

Ýflah Olmaz Deniz Ýhtiyarý: Eric de Bisschop

« Yanýtla #3 : Þubat 28, 2014, 05:05:39 »

Sal artýk neredeyse bir metre suya gömülmüþtür. Kulübenin tavanýnda beþ adam; de Bisschop ve dört yoldaþý sadece yýldýzlarýn aydýnlattýðý bir Pasifik gecesinde, açlýktan ölmek üzere, bilinmeze doðru sürüklenmektedirler. Birbirine kenetlenmiþ bu beþ adamýn artýk tek dileði içecek su ve yiyecek bir þeyler bulabilmektir. Tuamotu adalarý, Starbuck ve Panrhyn uzaklarda kalmýþ; Tahiti Nui II pruvasýný Rakahanga resifine çevirmiþtir. Ve biraz ileride resifin keskin diþlerinden saçýlan köpükler görünmektedir artýk.
Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Ýflah olmaz bir denizadamý: Eric de Bisschop

Koyu karanlýðýn koynunda Rakahanga resifine doðru sürüklenen 66 yaþýndaki adam Fransa’nýn en kuzey ucunda doðmuþ (Aire-sur-la-Lys , 1891), soylu bir aileden gelen Eric de Bisschop’tu. Günlerinin çoðu “ölüm-zafer” ikilisinin tam ortasýnda geçen iflah olmaz bir kumarbazdý ve bazý kaynaklara göre Philippe Pétain’in torunuydu.

Henüz 14 yaþýndayken devam ettiði Cizvit okulundan ayrýlarak Ümit Burnuna doðru seyreden bir gemide kamarotluða baþlamýþtý. Ama bizim için daha önemlisi, sallarýn altýnçaðýnda okyanuslara yelken açan gözü pek kaþiflerden biri olmasýydý. Çünkü de Bisschop’un hayatýnýn neredeyse tamamý Pasifikte geçti.

1914-1915 yýllarýný Ýngiliz Kanalýnda (Manþ Denizi) devriye kaptaný olarak geçiren de Bisschop, sonrasýnda dönemi yaþayan neredeyse her erkek gibi I. Dünya Savaþýna dahil oldu. 1917 yýlýnda geçirdiði ciddi bir uçak kazasýna kadar da hava kuvvetlerinde yer aldý.

Fou Po

Dünya Savaþýndan sonra kiraladýðý ticaret gemisi ile “oyalanan” de Bisschop, gemisi Azur adalarýnýn fýrtýnasýna yenik düþünce Çin’e gitti. 1925 yýlýnda Fransýz kontrolü altýndaki Hankow’da güvenlik þefi olarak görev yaptýðý sýrada bir diðer Fransýz maceraperest Jean Tatibouet ile tanýþtý. Birlikte Fou Po adýný verdikleri Çin Yelkenlisini yaparak denize açýldýlar (1932). Pasifik ve Hint okyanuslarýnda yaptýklarý iki yýllýk yolculuk sýrasýnda sekiz ay Papualý yamyamlarla birlikte yaþadýlar. Marshall adalarýnda iki hafta Japonlar tarafýndan “casus” olduklarý þüphesiyle hapsedilmelerinin ardýndan (Temmuz 1935) tekrar denizlere dönmüþlerdi ki yepyeni bir kabusla karþý karþýya geldiler: Japonlar kaçak ya da þüpheli bir þeyler bulabilmek umuduyla tüm konservelerine birer delik açmýþ ve onlarý okyanusun koynunda açlýkla karþý karþýya býrakmýþlardý.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Yaklaþýk bir ay boyunca balýk, gres yaðýyla yapýlmýþ çorba, köri ve suyla yaþamak zorunda kaldýlar. Molokai kýyýlarýna ulaþtýklarýnda yeniden yaþamla buluþmaya hazýrlanýyorlardý ama Peder Damien kolonisi halký sayýklayan, tükenmiþ iki adamý gördüklerinde cüzamlý görmüþçesine dehþet içinde kaçýþmýþlardý. Bundan iki gün sonra, yani 27 Ekim 1935’teyse Fou Po geçen yýllarýn tüm birikimleri ile birlikte fýrtýnaya yenik düþerek battý.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Ama iki kafadarýn pes etmeye niyeti yoktu. Hastaneden çýkar çýkmaz yaptýklarý yeni kanolarýyla Honolulu’dan tekrar denize açýldýlar ve tam 250 gün sonra Fransýz Riviyerasý’na ulaþtýlar. De Bisschop’ýn Polinezyalý salý Garrone bu kez anavatanýnda nehrinden aþaðý doðru süzülmekteydi ve her ne kadar uzun planlanmýþ bir yolculuk için Atlantik’e açýldýysa da bu manevra özürlü, hantal sal Kanarya adalarý yakýnýnda bir Ýspanyol balýkçý teknesine çarparak batacaktý…

Kaimiloa

De Bisschop Ýkinci Dünya Savaþý’ndan önce Mart 1937’de Honolulu’da Tatibouet ile birlikteKaimiloa adýný verdiði ikiz Polinezya kanosu üzerine inþa ettiði teknesi ile tekrar okyanuslara yelken açtý. Bu tekne her ne kadar katamaranlarýn öncülerinden olarak kabul edilse de kendisi bu tanýmlamadan hiç hoþlanmýyordu. Eylül’de Capetown’ý geçen Kaimiloa, Aralýk’ta Tanca’ya ulaþtý. Bu uzun yolculuk Cannes’te son bulduðunda tarih Mayýs 1938 idi. Kaimiloa’nýn sýra dýþý performansý de Bisschop’ýn Polinezya teknelerinin tüm okyanuslar için ideal yapýda olduklarýna inanmasýný saðladý ve 1939’da teknesiyle ayný adý taþýyan kitabý “Kaimiloa”yý yayýnladý.

De Bisschop ve Deniz Etnolojisi

De Bisschop savaþ sonrasýnda Honolulu’daki Fransýz konsolosluðunda sakin bir hayat sürmeye baþlamýþtý ama bu sükunet fazla uzun sürmeyecekti. Çünkü ayný günlerde bir Viking’in yanýnda beþ arkadaþýyla Peru’dan Polinezya adalarýna salla yaptýðý yolculuk onu tekrar harekete geçirecekti.

Kimilerine göre Heyerdahl ve arkadaþlarý 1948’de Kon Tiki’yi Raroia resifinin palmiyelerine baðladýklarýnda Pasifik halklarýnýn kökeninden ziyade Norveçlilerin gözü pek denizciler olduðunu ispatlamaktan öteye gidememiþlerdi. Ýþte de Bisschop da benzer düþünenlerden bir tanesiydi.

Neredeyse tüm yaþamý okyanuslarda Polinezya tekneleri ile geçen de Bisschop’a göre Thor Heyerdahl’in iddiasýnýn aksine okyanus adalarýnýn halklarý Güney Amerika’ya ya da Hint Okyanusu yoluyla Asya’ya ulaþmýþ olabilirlerdi. Çünkü alýþýldýk “hakim rüzgarlarla” yolculuk fikri de Bisschop’a göre Polinezyalýlar için geçerli deðildi. Ona göre öyle denizci tekneleri vardý ki ada halklarýna her türlü koþulda yolculuk edebilme özgürlüðünü saðlýyorlardý. Aslýnda de Bisschop’a göre Kaimiloa ile yaptýðý yolculuklar bir ölçüde bu tezini desteklemekteydi de.

De Bisschop haritaya baktýðýnda Paskalya Adasý’ndan Güney Amerika kýyýlarýna, Madagaskar üzerinden Afrika’nýn batý kýyýlarýna, Polinezyalýlarýn neredeyse dünyanýn yarýsýna yayýlmýþ izlerini görüyordu. Polinezyalýlara denizciliði dýþarýdan gelen birileri öðretmiþ olamazdý. Aksine onlar gittikleri yerlere denizcilik bilgilerini, deniz kültürlerini de beraberlerinde götürmüþlerdi.

Heyerdahl’in anakaradan geldiðini iddia ettiði ve tezinin en güçlü kanýtý olarak gösterdiði bitki türleri hakkýnda da de Bisschop’ýn itirazý vardý. Çünkü o, daha milattan önceki zamanlarda Güney Amerika’yý ziyaret ettiðini düþündüðü Polinezyalýlarýn bu bitkileri anavatanlarýna dönerken yanlarýnda götürmüþ olabileceklerine inanýyordu. Ýþte bu perspektiften yola çýkan de Bisschop bilinen denizcilik tarihinin Polinezyalýlarýn hakký verilerek yeniden yazýlmasý gerektiði inancýndaydý: Denizcilik tarihinin merkezine ticaret rüzgarlarýný arkasýna alarak Karayiplere yolculuk eden Avrupalýlar deðil, her koþulda, dünyanýn tüm denizlerine yolculuk ettiklerine inandýðý Polinezyalýlar yerleþtirilmeliydi.

Tahiti Nui -I-

8 Kasým 1956. Tahiti Nui Þili kýyýlarýndan Pasifik’e açýlýyor. Artýk William Willis gibi altmýþlarýnýn ortasýna gelmiþ bir ihtiyar deniz adamý de Bisschop ve mürettebatý, kadim günleri anmak, anlamak ve de Bisschop’ýn deniz etnolojisi hipotezini kanýtlamak üzere bilinmeze yelken açýyor.

Ancak baþta Kon Tiki’nin efsane mürettebatýndan Benght Danielsson olmak üzere bir çok insanýn kafasýný kurcalayan iki soru vardý: De Bisschop bu yolculuk için neden Polinezya kanosu yerine bir salý, daha da önemlisi bambu bir salý tercih etmiþti?

De Bisschop bu sorulara her seferinde ayný yanýtý vermekteydi: Polinezyalýlar özgün bir deniz kültürüne sahipti. Daha da önemlisi farklý amaçlara yönelik farklý tekne tasarýmlarý kullanmýþlardý. Balýkçýlýk ya da resifler arasýnda gezinmek için tek kayaklý kanolar kullanýrken, komþu kabilelere karþý hýzlý vur-kaçlar ya da bilinen noktalara yolculuk etmek için daha büyük ve çift kayaklý kanolar kullanmýþlardý. Fakat uzun mesafeli keþif ya da kolonizasyon yolculuklarý söz konusu olduðunda insanlarý ve gerekli tedariki taþýyabilmek için geniþ sallar kullanmaktaydýlar. Her ne kadar Heyerdahl ve arkadaþlarý anlamasa ve kullanmasa da taþýnabilir salma sistemi denebilecek guarra (omurga tahtalarý) donanýmlarý sayesinde de neredeyse her türlü deniz koþullarýnda seyredebiliyorlardý. Dolayýsýyla, de Bisschop’ýn deyimiyle ne hakim rüzgarlara ne de akýntýlara ihtiyaçlarý olmayacaktý. Ýþte “neden sal” sorusunun cevabý buydu.

De Bisschop’ýn bambuyu tercih etme nedeniyse çok basitti: Bambu malzeme balsa kütüklerine göre çok daha yavaþ su çekiyordu. Bu durumda geriye bambularýn dayanýklýlýðýný test etmek kalýyordu. Çünkü ikinci Fou Po’yu teredo navalis denen ahþap kurtlarýna kaptýrmýþtý ve bu kez iþi saðlama almak istiyordu. Bunun için salýn inþasýna baþlamadan önce denizin içerisinde bambudan bir platform oluþturuldu. Bir yýl sonra bambularýn bir kýsmýteredo navalisler tarafýndan saldýrýya uðramýþ olmasýna karþýn platform hala yüzmekteydi. Böylece benzer sallarla gerek Polinezyalýlar, gerek Markiz adalarýnýn yerlilerinin Tahiti’den Hawai’ye kadar enginleri defalarca aþmýþ olduðuna dair inancý bir kez daha doðrulanmýþtý. Artýk geriye sadece Polinezyalýlarýn geçmiþten bugüne denizcilik kültürüne kazýnmýþ anýlarýndan yola çýkarak, benzer malzemelerden Tahiti Nui’yi inþa etmek kalmýþtý.

Bambular hazýr olduðunda hindistancevizi lifleri ile birbirine baðlandý. Yelken donanýmý için bitkisel liflerden örülen halatlar kullanýldý. Salýn üzerinde yer alan çift kat kontrplaktan yapýlma kulübe gerekli kuru alaný saðlama görevini üstlenecekti. Bu kulübe uyku alaný olarak kullanýlmasýnýn yaný sýra elektrikli iskandil, karanlýk oda ve bir radyodan oluþan donanýmýyla salýn yirminci yüzyýlýn izini taþýyan tek bölümü olma özelliðini de taþýyordu.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

De Bisschop’ýn tahminlerine göre son büyük Polinezya filosu bundan 700 yýl önce, 14. yüzyýlda Pasifik’e açýlmýþtý. Ve iþte tam 700 yýl sonra Tahiti Nui, elli kanonun eþliðinde ve bir hücumbotun yedeðinde Papeete limanýndan ayrýlýyordu. De Bisschop’ýn hesaplarýna göre izledikleri rota onlarý üç ya da dört ay sonra Güney Amerika kýyýlarýna ulaþtýracaktý.Fakat yolculuk sorunlu baþladý. Tahiti Nui daha yolun baþýndayken De Bisschop’ýn bambularýn yüzerliði konusunda taþýdýðý endiþe nedeniyle yolculamaya gelen hücumbotun yedeðinde kýyýya çekildi. Ýlave bambularla salýn yüzerliði arttýrýldýktan sonra yolculuk ayný hücumbotun yedeðinde Tahiti’nin güneyinden tekrar baþladý.

Tahiti Nui’nin daha ilk günlerde yaptýðý en ciddi tatsýz sürpriz Austral Adasý yakýnýndan çizilen rotadan 200 mil kadar sapmasý olmuþtu. Anlaþýlan de Bisschop’ýn da guarralarla arasý en fazla Heyedahl kadar iyiydi. Böylece, 1956’yý 1957’ye baðlayan günler Þili’ye 5000 mil mesafede, soðuk sularda geçti.

Rapa’dan sonra batý rüzgarlarý ile birlikte rota direkt olarak Güney Amerika’ya döndü. Takvim 23 Þubat 1957’yi gösterdiðinde Tahiti Nui 117 derece batý boylamýný geçiyor ve yolu yarýlamýþ bulunuyordu. Bu arada Eylül ayýnda suya indirilmiþ olan bambular beþ aydýr yüzmekteydiler. Her ne kadar de Bisschop güvenli bir þekilde Þili kýyýlarýna ulaþacaklarýný düþünse de mürettebatýn kalaný bambularýn yüzerliðinden yana endiþelenmeye baþlamýþlardý; ne de olsa önlerinde hala 2500 millik bir yol uzanmaktaydý.

7 Mart 1957’de antropologlarýn muammasý Paskalya adasý sadece 350 mil mesafedeydi. Mürettebat özellikle 40. paralelden itibaren de Bisshop’ýn seçtiði rota nedeniyle maruz kaldýklarý kötü hava ve deniz koþullarýndan dolayý moral açýdan dibe vurmuþ bir haldeydi. De Bisschop’ýn Paskalya adasýnda karaya çýkmasýný ve Salý elden geçirmesini ümit ediyorlardý. Oysa o yola devam etmeyi seçecek ve bu seçimiyle yolculuðu belki de Kon Tiki ekspedisyonu kadar deðerli kýlabilme fýrsatýný geri çevirdiði gibi onlarý bekleyen yýkýmý da hýzlandýracaktý.

Nisan ayý beraberinde su sýkýntýsýný getirdi. Mayýs, taze batý rüzgarlarýný taþýdý fakat Þili hala 1000 mil uzaktaydý. Bir hafta sonra, kýyýya yaklaþýk 800 mil mesafede ana bambu blok daðýlmaya baþladýðýnda rüzgarýn hýzý saatte 50 mili bulmuþtu. Artýk koþullar tamamen umutsuz bir hal almýþtý. Daha da kötüsü, De Bisschop bambularýn kalbura döndüðünü fark etmiþti. Teredo navalisler iþ baþýndaydý ve bambularda neredeyse serçe parmak kalýnlýðýnda tüneller açmýþlardý.

Mayýs’ýn ortasý, denizde altýncý ay. Fýrtýna Juan Fernandez adasýna girme ihtimalini de yok edince de Bisschop artýk yardým sinyali göndermek zorunda kalmýþtýr. Hatta yardýmýn bir an önce ulaþmasýný saðlamak amacýyla mesajý oldukça da abartýlý göndermiþtir.
26 Mayýs 1957. Bir Markiz sanatçý tarafýndan oyulmuþ Tiki figürü Tahiti Nui’den sökülür. Þili deniz kuvvetlerine ait geminin güvertesinde de Bisschop Tahiti Nui’nin parçalara ayrýlýþýný dinlemektedir.

Sahile varýr varmaz Tahiti Nui deneyimini yazmaya baþlar. Þimdi 66 yaþýndadýr, ama rotayý tamamlamak konusunda daha da kararlýdýr.

Resimleri görebilmek için üye olmalýsýnýz. Üye Ol veya Giriþ Yap

Tahiti Nui –II-

15 Þubat 1958. De Bisschop Tahiti Nui II adýyla vaftiz edilen yeni salýnda bu kez Thor Heyerdahl ve William Willis gibi balsa kütüklerine güvenmeyi seçer. 13 Nisan 1958’de Tahiti Nui II Markiz adalarýna doðru yola çýkar.

Fakat ne rüzgarlar dosttur, ne akýntýlar elverir. Hatta el ele verip Cook adalarýna doðru sürüklerler de Bisschop’ýn balsa salýný.
30 Aðustos 1958. Umutlar çoktan tükenip, resif keskin diþlerini göstermeye baþladýðýnda…

Sal parçalara ayrýlmadan hemen önce de Bisschop’ýn dört kader arkadaþý çarpmanýn etkisiyle savrulur. Ama de Bisschop salýn enkazý arasýnda sýkýþmýþtýr. Dört yoldaþý kýyýya ulaþýp canlarýný kurtarmaya çalýþýrken de Bisschop için artýk çok geçtir. Dalgalar de Bisschop’ý ve saldan kalanlarý tekrar tekrar Rakahanga resifinin keskin diþlerine çarpmaktadýr. Yerlilerin yardýmýyla karaya çýkarýlana kadar 66 yaþýndaki bedeni çoktan ölümcül yaralar almýþtýr.

1947 yýlýnda yaþamaya baþladýðý Rurutu adasý (Fransýz Polinezyasý) bu iflah olmaz deniz ihtiyarýnýn son duraðý olmuþtur.

Saygýyla!
Hakan Tiryaki, Naviga Mart 2010

Kaynakça:
Tahiti-Nui, Eric de Bisschop, 1959, Collins
The Voyage of the Kaimiloa, Eric de Bisschop, London, 1940
Kon-Tiki in Reverse: The Tahiti-Nui Expedition, Penn State University

« Son Düzenleme: Þubat 28, 2014, 05:11:17 Gönderen: Hakan Tiryaki »

Kayýtlý