0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

*

    E. Ş.

Dümen palası tasarımı hakkında
« : Ağustos 25, 2011, 23:15:14 »
geçenlerde Cem Hızlan (Kendisi Didi 40 CR yapıyor) ve Ömer Kırcal (Evrensel;suya kavuşmak üzere) ile dümen mili ekseninin dümen palası kuvvet

merkezi eksenine yaklaştırılmasının nasıl bir etki yaratacağı konusunu tartıştık.

Ben dümen mili ekseninin dümen palası merkezine yaklaştıkça,mildeki momentin dolayısı ile yekedeki ,veya dümen dolabındaki kuvveti azaltacağını

ve de daha kolay kullanılabilecek bir sistem elde edilebileceğini savundum.(Daha dengeli bir dümen palası).Onlarsa bunun olmayacağını.

Bu konuda bilgisi fikri olan korsanların fikirlerine ihtiyaç var.

Özellikle Orhan Barut korsanın konuyla ilgili düşüncesini merak ediyorum.





*

    C. D.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #1 : Ağustos 26, 2011, 01:24:08 »
Erol abi sorunu, şema ile gösterecek olursak şekildeki gibi bir tasarımdan söz ediyorsun sanırım, yanlış anlamadıysam.

Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Doğru anlamışsam fikriniz doğru yolda.
Şöyleki tekneyi havaya kaldırdığımızda ve su içindeki durumlarını gözden geçirelim.
klasik tip  dümen mili sisteminde aslında biz palayı (sanki oda kapısının menteşe tarafından kavrayıp  açmaya çalıştığımız gibi ) döndürebilmek için oldukça uzun bir yeke kolu yada daha güçlü dümen dolap sistemi kullanıyoruz.
kuvvet x kuvvet kolu denklemiyle palada oluşan karşı gücü yenmeye çalışıyoruz.
dümenin hafiflemesi için ya daha uzun yeke kolu ya da daha küçük pala alanı.
Ki her ikisi de bizim için gereksiz şıklar. Uzun yeke tekne havuzluğunda çapariz.
Daha küçük pala alanı ise teknenin yeterince dümen dinlememesi sorunu gibi.

Sizin önerdiğiniz sistemle klasik sistem arasında tekne havaya kaldırıldığında bile oldukça önemli farklar ortaya çıkacaktır.

Sonuç olarak bu durumda uyguladığımız kuvvete, karşı kuvvet olarak dümen mili yataklarındaki dönme sürtünme yüküne ilaveten, 
klasik sistemde; 
palanın ağırlığıyla eğrilme kuvveti ve kuvet kolunun kuvvet noktasına yakınlığı nedeniyle (oda kapısının menteşe kenarından tutup kapıyı açmaya çalıştığınızı düşünün bir an) ekstra bir yük ilave olucaktır.

sizin sistemde ise; sadece dönme sürtünmesi yük olarak karşınıza gelecektir.
(kapının ortasından tutup açmaya çalıştığınızı düşünün) döndürmek için harcayacağınız güç klasik sistemdekinin yarısı kadar olucaktır. Üstelik pala kanatları sistemi dengede tuttuğu için ilaveten pala ağırlığıyla eğilme kuvvetinden kurtulmuş olacağız.


Tabi bu varsayım rüzgarsız bir ortamda iken, yani  pala yüzeyine etki eden kuvvetler sıfır iken.

Aynı deneyi tekne su içinde iken tekrarlarsak;

Suyun kaldırma gücü nedeniyle klasik sistemdeki pala ağırlığıyla oluşan eğilme kuvvetinde azalma olsa da palanın bir kenarından  bağlı mil nedeniyle daha büyük güçler sarf etmemiz gerekecektir suyun direncini yenebilmek için.

Bir an yine düşünün ip üstünde yürüyen cambazın elindeki denge çubuğunun tam ortasından değilde bir ucundan tutup ipin üstünde kalma çabasını.

Sizin önerdiğiniz sistemde pala iskele yada sancağa dönerken palanın yarısı suya direnç oluşturacak iken diğer yarısı dönme hareketine yardımcı olucak ek kuvveti üzerinde toplayacaktır aynı su direnci nedeniyle.

Kesinlikle daha hafif yeke ve dümen kolaylığı sağlayacaktır.

Sadece deneyimli korsanların bir konuda fikrine ihtiyaç var.
Bu durumda  yarısı iskele tarafına dönen diğer yarısı sancağa dönen palanın yelken seyrinde ki ve motor seyrinde ki manevraları esnasında dümen dinleme durumu ne olur acep diyorum.
sevgi ve saygıyla.










*

    A. Ç.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #2 : Ağustos 26, 2011, 06:58:42 »
Dümen mili dümen palasının ortasına doğru çekildikçe dümen hareketleri kolaylaşır, bu fiziki bir kural. Unutulmaması gereken ikinc,i bir sonuç ise dümen palasının üzerinden geçecek sudur. Dümen kırdığınızda önden gelecek su dümen palasını itecekve işlemi kolaylaştıracaktır. O kadar kolaylaştıracaktır ki dümen kendiliğinden alabanda olacaktır. Bu nedenle dümen mili dümen palasının tam başına olmasa bile çok az mesafe ile takılmalıdır. Böylece dümen kırdığınızda başan gelen su dümenin dönmesine yardın eder. Dümeni sabit bırakıp seyir yapmayı düşünürseniz,   milin palanın en arkasına bağlı olması en doğrusudur.


*

    Ö. K.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #3 : Ağustos 26, 2011, 09:08:01 »
Can abi' nin çizdiği  klasik dümen mili gerçekten klasik Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap . Bizim konuştuğumuz ise modern teknelerdeki sistem. Bu sistem de ise dümen mili pala eksenin 4/1 - 5/1 'inde gibi oluyor.

Cem'in görüşü pala  milinin merkezde olduğunda, palanın fazladan frenleme yapacağı idi.
Ben ayrıca, manevralarda yeke hareketlerinin daha çok basmak gerekebileceği idi.
Ve his kaybının artacağı, hidrolik dümen gibi...

Daha bişeyler konuştuk idi ama hatırlayamıyorum.  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap




*

    E. Ş.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #4 : Ağustos 26, 2011, 10:57:03 »
Evet Can korsanım aynen dediğin gibi

Bende senin gibi düşündüm

Son paragraftaki durumu ben de merak ediyorum.

"Sadece deneyimli korsanların bir konuda fikrine ihtiyaç var.
Bu durumda  yarısı iskele tarafına dönen diğer yarısı sancağa dönen palanın yelken seyrinde ki ve motor seyrinde ki manevraları esnasında dümen dinleme durumu ne olur acep diyorum."


sevgiler

*

    Ö. O.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #5 : Ağustos 26, 2011, 12:23:25 »
Yekeyi,dolayısıyla palayı 45 dereceden fazla bir açıyla herhangi bir alabandaya basmak tekneyi döndürmek kunusunda çok faydalı olmaz.Aksine frenleme etkisi yapar.Ancak bu etki bence dümen milinin pala üzerindeki konumuyla değişmez.
Öte yandan pala bir yöne doğru döndürüldüğünde teknenin yönünü değiştirmesini sağlayan palanın her iki yüzeyi arasında oluşan basınç farkıdır.Dolayısıyla yine milin pala üzrindeki konumu bence manevra kabiliyetini etkilemez.
Tek avantaj yekeye uygulamamız gereken kuvveti azaltmasıdır.Çelenoğlu Korsanın dediği gibi ortaya takılan mil dümenin kendiliğinden alabanda yapmasına neden olabilir.
*

    Ö. K.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #6 : Ağustos 26, 2011, 12:37:28 »
Soru şu o zaman; tasarımcılar neden dümen milini palanı merkezinden oldukça başa doğru yerleştiriler?  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
%55 - %60 kaçık niye yapmazlar ? Böylece alabandaya meyillide olmaz... Gerçi hemen hemen tüp palalarda 35-45 derecelerde bir şekilde stoper var... Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Bizi yormak mı istiyorlar? Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Daha az güç gerektiğine göre, mil olsun, iğnecik olsun, kullanılan malzemenin daha incelmesi/hafiflemesi dolayısı ile daha ucuzlaması mümkünken tercih etmezler? Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
*

    O. B.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #7 : Ağustos 26, 2011, 12:45:27 »
Dümen palası momentum vektörünün yön değiştirmesi sonucu oluşan kuvvetten faydalanır. Herhangi bir yönde akan akışkanın önüne bir engel koyup akış yönünü değiştirdiğinizde engel üzerinde bir kuvvet oluşur(akışkanın yönünün değişen açısına ve hızına orantılı olarak). Bu kuvvet suyun momentumunun engel üzerine aktarılmasıdır(hız sıfırken momentum sıfırdır dolayısıyla pala işe yaramaz). Dolayısıyla palanın yüzeyi açısından (yüzey alanı aynı kaldığı sürece) tekne performnasında çok fazla fark olmaz. Ancak palanın mili açısından farklı sonuçlar çıkar. Klasik sistemde mil üzerinde kesme kuvveti fazla çıkacağı için milin çapının büyük seçilmesi gerekir.
Benim bildiğim bildiğim şöyle: Mil ortadayken daha uzun ve büyük dümen palası yapmak mümkün ama ortadaki mili tekneye monte etmek için konstruksiyon zorluğu çıkar(teknenin bir yerinde delik açmak gerekir). Klasik sistemde pala daha küçük ve tekne arkasına montajı çok kolaydır. Pala yüzeyi aynı olduğu sürece performans farketmez.
« Son Düzenleme: Ağustos 26, 2011, 12:48:53 Gönderen: Orhan Barut »
*

    E. Ş.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #8 : Ağustos 26, 2011, 12:56:30 »
Modern yelkenlilerin çoğunda dümen skeg veya kıç bodoslamaya bağlı değil zaten.

Orhan korsanın dediği gibi dümen mili bir delikten tekneye giriyor ve ordaki bir konstrüksiyon tarafından taşınıyor.

Bu durumda dümen milinin yerini dümen profilinin merkezine çekmek,dümenin fonksiyonu açısından bir mahzur teşkil etmiyor.

Artı,yekeye binen yükün azalması kullanım açısından bir avantaj sağlıyor.(Yeke hafifliyor,daha ufak otopilot kullanılabiliyor v.b.)

Milin yeri elbetteki dümene binen kuvveti birmiktar hissedecek ve dümenin kendi kendine alabandaya gitmesine izin vermeyecek gibi seçilmeli.



*

    N. Ö.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #9 : Ağustos 26, 2011, 13:48:41 »
Tasarımcıların dümen milini öne yakın koymalarının nedeni,pala üzerindeki basınç dağılımının kabaca önden arkaya doğru gittikçe azalan
tarzda olmasıdır. Milin önünde ve arkasında kalan farklı büyüklükteki alanlara gelen basınçların, mile göre oluşturdukları mometlerinin
dengelenmesi ve böylece dümeni çevirme kuvvetinin çok az olması sağlanır.
Ancak bu düzenleme sadece dümeni taşıyan ve döndüren mekanizmayı etkiler. Dümen palasının hidrodinamik özelliklerini değiştirmediği için
manevrada önemli bir fark yaratmaz. 
*

    Ö. K.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #10 : Ağustos 26, 2011, 15:02:31 »
Hımmm... Mil orta hatta iken, diğer sisteme göre daha çok vibrasyona sebep olmaz mı?
Yani, daha güçlü bir konstrüksüyona ihtiyaç olamaz mı?

Sorularımıza hala yanıt bulamadık.

"...dümen mili ekseninin dümen palası merkezine yaklaştıkça,mildeki momentin dolayısı ile yekedeki ,veya dümen dolabındaki kuvveti azaltacağını..." mı?
Eğer böyle bir şey söz konusu ise otopilotların enerji sarfiyatlarını sadece mili ortalayarak azaltabiliriz, hatta bir kaç boy küçük versiyonları kullanmakta mümkün gözüküyor.

"...yarısı iskele tarafına dönen diğer yarısı sancağa dönen palanın yelken seyrinde ki ve motor seyrinde ki manevraları esnasında dümen dinleme durumu ne olur..."

Buna fark olmaz fikri kabul görüyor...
*

    A. Z.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #11 : Ağustos 26, 2011, 15:05:28 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

 Bu durumda  yarısı iskele tarafına dönen diğer yarısı sancağa dönen palanın yelken seyrinde ki ve motor seyrinde ki manevraları esnasında dümen dinleme durumu ne olur acep diyorum."


Erol Şar-Gezgin Korsan   Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Bu güzelim ÇOK HASSAS KONUDA sunulanların tamamından çok faydalanıyorum.
Cidden..! görüş bildiren, olasılıkları dile getiren, bilimsel irdeleyen arkadaşlarıma teşekkürler.  Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Erol Şar korsanımızın dile getirdiği! TORNİSTAN halinin'de göz önünde bulundurulması; Verimli su yiyen(sürükleyen) pala eksenini bulmamızı sağlar gibime geliyor.
*

    N. Ö.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #12 : Ağustos 26, 2011, 15:40:54 »
Milin , palanın orta eksenine konması doğru olmaz . Çünkü ön yarıdaki basınç, arka yarıdakinden çok büyük olacağından denge sağlayamazsınız.
Tasarımcılar bunu ,özellikle de gemilerde hesaplayarak bulurlar. Bulunan konum zaten otopilota en az iş yaptırtacak yerdir.
Eğer hesap yapmadan pratik bir çözüm arıyorsanız, başarılı teknelerin mil konumunu örnek alarak , kabul edilebilir az bir hata ile sonuca
gidebilirsiniz.
Tornistan halinde maalesef basınç şartları neredeyse tam tersine döneceğinden ve milin konumunu değiştiremeyeceğimizden dolayı
bu avantaj , dezavantaja dönüşür. Ancak bu durum da bile balanslı dümenler,mili tam önde olanlardan daha rahat kullanılır.
*

    Ö. K.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #13 : Ağustos 26, 2011, 15:55:00 »
Bunu biraz daha açabilirmisiniz Nejat Korsanım.
Mil merkezde iken ön ile arka (baş/kıç) arasında basınç farkı neden farklı olur.
Yüzey alanı değil mi belirleyici olan. Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Milin , palanın orta eksenine konması doğru olmaz . Çünkü ön yarıdaki basınç, arka yarıdakinden çok büyük olacağından denge sağlayamazsınız.
*

    N. Ö.

Ynt: Dümen palası tasarımı hakkında
« Yanıtla #14 : Ağustos 26, 2011, 16:52:38 »
Sadece yüzey alanı değildir belirleyici olan. Dümen palasını ekmek dilimler gibi kestiğinizi düşününüz. Ortaya çıkan kesitin profili de çok önemli
etki yaratır. Bu konuda özellikle geçen yüzyılın ilk yarısında önemli araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalardan çıkan profillerden
bugün hala NACA'nınkiler (NASA'nın uzay araştırmalarından önceki ismi) yaygın olarak kullanılır.
Bu profillerin özelliği şu dur; uçak kanadı gibi büyük kaldırma kuvvetleri oluştururlar, ancak dümende kullanılacakları için her iki yüzleri de
simetriktir. Bunlar suda açılı hareket ettirildiklerinde herhangibir düzlemsel levhadan daha fazla yanal kuvvet oluştururlar. Dolayısı ile
daha küçük bir pala ile daha büyük bir levhadan daha etkili bir dümen yapılabilir.
Ençok gözden kaçan özellik, bu profillerin üzerindeki basınç dağılımının ön yarıda çok yüksek, fakat arkaya doğru ise hızla azalmasıdır.
En yüksek basınç genellikle baştan itibaren profil boyunun 1/3 kadar gerisinde oluşur.Yani bütün yüzeyler aynı basıncı almaz. İşte basit
olarak bu nedenden dolayı dümen rodu tam ortaya konamaz.
Tam hesap için NACA'nın yayınladığı tablolar kullanılır.Bizim dümen palamıza özel basınç dağılımı bulunur.Alanlar ile çarpılarak toplam kuvvetler
bulunur. Bunların oluşturduğu momentler dengelenerek de milin konumu hesaplanmış olur.
Aslında yelken kullanımında da benzer mantık vardır. Örneğin en yüksek basınç kabaca yelken genişliğinin 1/3 kadar direk gerisinde oluştuğu
için , bumbanın geriye doğru aşırı uzatılması,(pupa seyri hariç) çok etkili olmayacaktır.