« önceki sonraki »
Sayfa: [1]   Aşağı git

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

*

    D. E.

Ne Kadar Parlak ?!
« : Ağustos 16, 2018, 00:19:42 »
Gökyüzündeki cisimleri tanımak için en önemli kriterlerden biri elbette ki ne kadar parlak oldukları, o yüzden bu nasıl ölçülüyor veya daha önemlisi bu konuda bir his geliştirebilmek için bu konu hakkında bir şeyler karalayayım dedim, serinin en zevksiz yazısı bu olabilir, bolca rakam var çünkü, bundan sonrakilerde rakam olmayacak…

Antik Yunan devrinde Batlamyus (Ptolemy) yıldızların parlaklıklarını 6 farklı sınıfa ayırmış. En parlaklarına 1, en sönük olanlarına da 6 demişler. Türkçe astronomi jargonunda bu değerler “kadir” olarak isimlendiriliyor. Kadir-kıymet gibi muhtemelen, değer anlamında. TDK sözlüğünde de mevcut astronomi teknik terimi olarak…

O devirdeki bu sınıflandırmanın kesin detaylarını bilmemekle beraber elde olan tarihsel verilerden yola çıkarak kadri 1 olan yıldızlar ile kadri 6 olan yıldızlar arasındaki parlaklık farkının yaklaşık 100 kat olduğu görülmüş ve 19. yy’da tam 100 olarak kabul edilip bir standarda bağlanmış. Yalnız burada önemli bir nokta bu ölçeğin lineer değil logaritmik olması. Yani 1. ve 2. Kadir arasındaki parlaklık farkı 2,5 kat iken 1. ve 3. kadir arasındaki fark bunun karesi yani 6,25. Fark 5 olunca tam 100 kat oluyor. Fark 10 olunca 10.000 kat vs… gibi gidiyor.

Bu ölçekte gökyüzündeki en parlak cisim olan güneşin kadri -26,7’dir. Ondan sonra en parlak cisim dolunay evresindeki ay ve onun kadri de -12,9 civarı. Aradaki fark 14 civarı yani güneş aydan 400.000 kat daha parlak!!

Elbette ki güneş ve ay parlaklık açısından ekstrem örnekler, daha normal gök cisimleri ve belli limitler için küçük bir tabloyu aşağıya ekliyorum.

-26,7    Güneş - öğle vakti (doğarken ve batarken parlaklık aradaki daha kalın atmosferden ötürü ciddi oranda azalır.)

-25       Çıplak göz acı eşiği (Güneşe asla çıplak gözle bakmayın, hele dürbünle bir anlık bakış bile kör edebilir.)

-12,9    Tipik dolunay

-9,5       İridyum parlaması (uydu geçişleri sırasında olan bu geçici fenomen hakkında sonra yazacağım)

-5,9       Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS – en meşhur uydu parlaması, yine o konu gelince değiniriz)

-4,89     VENÜS GEZEGENİ  (Evet, nihayet güneş ve aydan sonra gökyüzündeki en parlak kalıcı cisme gelebildik. MUHTEŞEMDİR, bu günlerde güneş battıktan sonra batı ufku üzerinde arayın, kaçırmanız imkansızdır. Detaylı yazacağım hakkında bu güzellik tanrıçasının… Dürbünle de bakın, EVRELERİ VARDIR ay gibi!)

-4,0          Gündüzken bile görülebilecek şeylerin parlaklık sınırı (Evet aydan başka venüsü de gündüz görmek pekala mümkündür nereye baktığınızı biliyorsanız)

-2,94    JÜPİTER GEZEGENİ (maksimum değer, detaylı yazacağım bu gökyüzü tanrısı hakkında, yerini biliyorsanız yazıyı beklemeyin ve dürbününüzü hemen ona çevirip uydularını görün! Galileo’nun neler hissetiğini yaşayın)

-2,91    MARS GEZEGENİ (maksimum değer)

-2,45    MERKÜR GEZEGENİ (md.)

-1,47    Sirius yıldızı (Akyıldız diye bilinir Türkçe’de)

-0,49  SATÜRN GEZEGENİ (kuvvetli bir dürbünle halkaları görmek mümkündür!)

+0,03 Vega yıldızı (Yunanlılar bunu 0 sınırı kabul etmişler zira gezgenlerin gezegen olduğunu biliyorlardı, yıldızlarla ilgilenmiş adamlar.)

+1,98 Kutup Yıldızı (Polaris, üzerinde çok konuştuğumuz yıldız gökyüzündeki en parlak 50. yıldız)

+3 … 4  arası şehirdeki ışık kirliliğinde çıplak insan gözünün sınırıdır, daha sönükleri görmek pek mümkün değildir.

+3,44  Andromeda galaksisi (Samanyolu galaksisi komşusu, dürbünle 1,5 milyon yıl öncesine bakmış olursunuz! yüreğiniz oynar…)

+5,32 Uranüs gezegeni

+6,5  Evet, ışık kirliliği olmadan en ideal zifiri karanlık ortamda bile çıplak göz sınırı budur. Yunanlıların sınırı da buydu. Bu çizginin üzerinde (yani görülebilecek) her birinin adını burada yazmanın abesle iştigal olacağı 9500 adet yıldız mevcuttur!

+9,5   Denizci dürbünü (7x50) sınırı

+31,5  Artık çok uçuk bir rakam bu ama Hubble uzay teleskobu sınırını ifade ediyor…

Bundan sonraki yazılarda bu listede güneş ve ay ile başlayıp aşağı doğru ineceğim gök cisimlerinin ilginç özellikleri, güzellikleri, vs, aklımıza ne gelirse efendim…
« Son Düzenleme: Ağustos 16, 2018, 00:34:28 Gönderen: Doğan Erbahar »
Kayıtlı

*

    D. E.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #1 : Ağustos 16, 2018, 00:28:40 »
Bir küçük dipnot, burada kast edilen parlaklık daima dünyadan görünen parlaklıklardır, gerçek (mutlak) parlaklık mevzusu tamamen bağlam dışı burada...
Kayıtlı

*

    A. B.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #2 : Ağustos 16, 2018, 03:52:11 »
Slm Dogan korsan

Andromeda'yi gorebilmek icin 8x50 ya da 10x50'lik durbun yeterli mi, yoksa illa teleskop mu gerekiyor?
Veya soyle sorayim 8x50  ya da 10x50 lik bir durbunle zifiri karanlik bir gecede gokyuzunde gorebileceklerimizin siniri nedir?
Kayıtlı

*

    D. E.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #3 : Ağustos 16, 2018, 08:12:16 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Slm Dogan korsan

Andromeda'yi gorebilmek icin 8x50 ya da 10x50'lik durbun yeterli mi, yoksa illa teleskop mu gerekiyor?
Veya soyle sorayim 8x50  ya da 10x50 lik bir durbunle zifiri karanlik bir gecede gokyuzunde gorebileceklerimizin siniri nedir?

Dürbün olsun teleskop olsun ne kadar sönük cisimleri görebileceğinizi ışığın girdiği yerin çapı belirliyor Ahmet korsanım. Dürbünde bu ikinci rakam (yani 50 mm) anlamına geliyor ki karanlık bir gökyüzünde gözünüz de alışmışsa +9,5 kadire kadar inebilirsiniz. Birinci rakam 7, 8 veya 10 büyütme faktörü, bu kullanılan optik düzenek ile alakalı. Teleskoplarda da kaliteyi ve fiyatı belirleyen şey ışığın girdiği ağızın çapıdır, 4 inç, 5 inç, 7 inç gibi konuşulur. Büyütmeyi değiştirmek için sadece baktığınız yere farklı mercekler takıp çıkarırsınız.

7x50 ile Andromeda güzel bir şekilde görülebilir. Hatta aşağıdaki fotoğrafta çekirdek-disk ayrımı bile seçilebiliyor. Minik komşu galaksisi bile görülebiliyor. Yalnız kaliteli bir seyir için dürbünü sabitlemek gerekebilir.


Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Bize uzaklığı 1,5 milyon ışık yılı olduğu için 1,5 milyon yıl öncesine bakmış olursunuz, insanın henüz evrimleşmediği zamanlardan beri baktığınız ışık yoldadır...
« Son Düzenleme: Ağustos 16, 2018, 08:14:21 Gönderen: Doğan Erbahar »
Kayıtlı

*

    Ö. Ö.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #4 : Ağustos 16, 2018, 10:22:57 »
Teleskop mevzu geçmişken edinmeyi düşünenler için KozmikAnafor.com sitesinin hazırladığı bir rehber var, adım adım ilerliyor, düşünenler için faydalı olabilir;

0- Teleskop Almanız Gerekiyor Mu?
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

1- Temel Bilgiler
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

2- Mercekli Teleskoplar
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

3- Aynalı Teleskoplar
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

4- Teleskopla Baktığınızda Ne Görürsünüz?
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı
*

    S. Ç.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #5 : Ağustos 16, 2018, 12:27:42 »
Doğan korsanım,Andromeda için ışık geliş süresini milyon yıl olarak vermişsiniz..
Jüpiterdeki geliş süresi ne kadardır..Yani oradaki bir değişim ne kadar süre sonra bize gözükür..Güneşinki 8 dakika diye biliyorum..
Kayıtlı
*

    Ö. Ö.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #6 : Ağustos 16, 2018, 13:27:15 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Doğan korsanım,Andromeda için ışık geliş süresini milyon yıl olarak vermişsiniz..
Jüpiterdeki geliş süresi ne kadardır..Yani oradaki bir değişim ne kadar süre sonra bize gözükür..Güneşinki 8 dakika diye biliyorum..
Listesini buldum! Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı
*

    D. E.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #7 : Ağustos 16, 2018, 13:28:22 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Doğan korsanım,Andromeda için ışık geliş süresini milyon yıl olarak vermişsiniz..
Jüpiterdeki geliş süresi ne kadardır..Yani oradaki bir değişim ne kadar süre sonra bize gözükür..Güneşinki 8 dakika diye biliyorum..

Ortalamada 43 ışık dakikasıdır Serdar Kaptanım (tam mesajı yazarken Özgür kaptanın yolladığı liste en yakın mesafe zannedersem), +/- 10 dakika oynar yıl boyunca çünkü dünya çok daha içeride olduğu için çabuk hareket eder bir yılı tamamlayana kadar Jupiter fazla mesafe kat etmemiş olur. Bu +/- 10 dk oynamanın bilim tarihinde çok önemli bir yeri vardır. 1676 yılında Jupiter'in uydularının periyodlarını gözlemleyerek yıl boyu gözlenen bu kayma miktarının sebebi üzerine kafa yoran Roemer isimli bir bilim adamı ilk defa ışığın hızını bu şekilde hesaplamıştır. Jupiter'den bahsederken bahsedeceğim bundan. %26 hatalıdır bulduğu sonuç ama en azından mertebeyi doğru tutturmuştur ki o devire kadar bunu bile yapabilen çıkmamıştır.
Kayıtlı
*

    S. Ç.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #8 : Ağustos 17, 2018, 10:35:38 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Teleskop mevzu geçmişken edinmeyi düşünenler için KozmikAnafor.com sitesinin hazırladığı bir rehber var, adım adım ilerliyor, düşünenler için faydalı olabilir;

0- Teleskop Almanız Gerekiyor Mu?
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

1- Temel Bilgiler
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

2- Mercekli Teleskoplar
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

3- Aynalı Teleskoplar
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

4- Teleskopla Baktığınızda Ne Görürsünüz?
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap

Özgür korsan,bu site süpermiş dünden beri okuyorum,bir ara teleskop alma işi bayağı bir tartışılmıştı,burada yazılanlar muhakkak okunmalı..

Konular ilerleyince ancak fotoraf çekmeyle görülebilen renkleri sorucam.
Kayıtlı
*

    Ö. Ö.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #9 : Ağustos 17, 2018, 12:36:40 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Özgür korsan,bu site süpermiş dünden beri okuyorum,bir ara teleskop alma işi bayağı bir tartışılmıştı,burada yazılanlar muhakkak okunmalı..
kozmikAnafor'a bayılıyorum!
Bazı akşamlar bir konudan giriyorum, bir bakıyorum saatler geçmiş, atlaya atlaya onlarca popüler bilim yazısı okumuşum.. Harika oluyor! Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Kayıtlı
*

    D. E.

Ynt: Ne Kadar Parlak ?!
« Yanıtla #10 : Ağustos 17, 2018, 13:50:50 »
Amatör astronomi gözlemciliği bende genç yaşta hobi olarak başladığında hemen teleskoba özendim tabi, para biriktirmeye başladım, bir yandan da dürbünle gözleme devam ettim ancak 2-3 sene sonra teleskoptan tamamen vazgeçtim, dürbünün beni gayet tatmin etiğini gördüm. Teleskopun elzem olacağı durumlar 1. çok karanlık cisimleri görmek istemek 2. Çok yüksek büyütme oranına erişebilmek olarak sıralanabilir.

Çok karanlık cisimleri ancak şehir dışından görebilirsiniz, kırsalda değilseniz 3-4 kadir ile sınırlanıyorsunuz zaten, çok büyütme demek takip motoru gerekliliğini de beraber getiriyor. Bu kadar emek, zaman ve para karşılığında satürnün halkasını biraz daha büyük görmeye değmez diye karar vermiştim.

Tabii ki zevk meselesi ama özellikle yeni başlayacak birine teleskop kesinlikle tavsiye etmem. Bilinçli olarak ne yaptığını bilen biri olarak karar verilmesi gerken birşey teleskop. 20x50 dürbün ve basit bir tripodla çok süper gözlemler yapmak mümkün. Basit, ucuz, hızlı, pratik, hafif, faydası saymakla bitmez... 7x50 ışık toplama açısından aynı, büyütmesi biraz daha düşük ama görüş alan genişliği ve sarsıntıdan daha az etkilenmesi açısından avantajları bile var 20x50 ye...
Kayıtlı
Sayfa: [1]   Yukarı git
« önceki sonraki »