0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

*

    A. Ç.

Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« : Nisan 18, 2016, 11:53:42 »
Arma Ayarının Teknedeki Etkileri



Yelkenli bir teknede direği tutan ve zamanımızda genellikle paslanmaz çelik 1 x 19 halattan yapılan sabit arma direği taşımaktan başka görevler de üstlenir. Arma ayarınının doğru yapılması bu nedenle büyük önem taşır.

Orsa performansı

Orsa seyirde rüzgarı sancak ve iskeleden aldığınızda tekneniz aynı hızları yakalayamıyorsa, neden bazen teknenin iskele ve sancak yönünde aşırı yüklenmesinden olabilir ama asıl neden genellikle n hızınızın düşük olduğu kontrada direğinizin rüzgar altına doğru yatık olmasıdır. Sancak kontra giderken tekne hızınız iskele kontradaki hızınıza ulaşmıyorsa direğiniz iskele tarfına doğru yatık olabilir. Direk tekneye göre iskele sancağa göre tam dik olmalıdır. Tekne suda iken direği suya göre değil tekneye göre dik durumda ayarlamak gerekir. Tekne içinde yüklerin yerini değiştirdiğinizde tekne de değiştirme yönüne göre bir tarafa doğru yatar. En iyi verimi istiyorsanız, yükleme eşit yapılmalıdır ve direk tekneye dik olmalıdır. Doğru yüklenmiş bir teknede tekne su yüzeyine paralel olur bu nedenle direk de her iki yüzeye de diktir. Yükler yer değiştirebildiğine göre en doğrusu direği tekneye göre dik açı ile tutmaktır. İskele ve sancak çarmıh liftinleri ile üst çarmıhlar ayarlanarak direk tepesi tekne orta hattına getirilir ve iç çarmıhlar ile direğin düzlüğü sağlanır.   

Orsa seyrinde tekne iyi dümen dinlemelidir. Rüzgar altı veya rüzgar üstüne doğru dümen kırılması gerekmemelidir. Az miktarda rüzgar altına doğru dümen tutulması teknenin aşırı rüzgarda rüzgar üstüne dönmesi ile sonuçlanacağından genelde arzulanan bir durumdur. Teknede aşırı üzgar altına veya üstüne dönme eğilimi varsa direk baş veya kıça doğru fazla yatıktır. Tekne rüzgar altına dönüyorsa direk aşırı öne yatık, rüzgar üstüne dönüyorsa aşırı kıça yatıktır. Baş istralya ve kıç istalya liftinlerinden direğin başa veya kıça doğru yatıklığı ayarlanabilir. Genelde direkler kıça doğru eğimli ayarlanılar, direk tepesinden sallanacak bir çekülün bumba hizasında 10 metre bir tekne için yaklaşık 25-30 cm direkten kıça doğru uzakta kalması gerekir. Yine de asıl belirleyici olan teknenin orsadak dümen dinleme durumudur.  Ayarlar dümenin çekmesine göre gözden geçirilmelidir. Bazı teknelerde baş istralyada liftin yoktur. Bu durumda doğru bir ayar yapmak pek mümkün değildir. Liftin genellikle genova sarma sisteminin içinde kalmışsa, sarma sistemi  baştaki bağlantısından sökülerek yukarı kaydırılabilir ve liftine ulaşılabilir.

Özellikle orsa da ve sert havada yelkenlerimizin torunun az olmasını isteriz. Özellikle ana yelkenin torunu azaltmak direğin kıça doğru iç bükey olması ile mümkün olur. Kesirli armalı teknelerde kıç istralya gerilerek direk bükülebilir. Tepeden armalı bir teknede ise bu ayarlama çok kolay değildir. Genellikle alt çarmıhlar ile direğe istenilen büküm verilebilir, gezi teknelerinde bu eğim genellikle direğin baş kıç yönünde genişliğinin yarısı kadardır.

Genel Yelken Performansı

Arma ayarlarının gevşek yapılması halinde, direk limanda istenildiği şekilde dursa da yelken yükünde iskele veya sancağa yatabilir veya bel verebilir. 15-18 knot bir rüzgarda tekne orsa seyrinde iken rüzgar altı çarmıhlar biraz boşlayabilirse de sallanacak kadar boşlamamalıdır. Eğer aşırı boşlama varsa, boşluğun yarısı seyir sırasında rüzgar altı çarmıhların liftinleri sıkılarak  alınmalı, kaç tur sıkıldığı hatırlanmalı, tramola atılarak aynı turda yeni rüzgar altı çarmıh liftinleri de sıkılmalıdır. Böylece direğin düzgünlüğü bozulmadan sıkılık sağlanır.

Çarmıhların gevşek olması, tramola ve özellikle kavançalarda bumbanın diğer tarafa geçerken yarattığı sarsıntı nedeni ile aşırı yüklenirler. Bir sicimi koparmak için sürekli güç uygulama yerine gevşek bırakıp aniden çekerek koparmanın daha kolay olduğunu hepimiz biliriz. Çarmıhların gevşek olmasından, gergin olması daha doğrudur. Limanda iken bile küçük dalgalar veya hafif rüzgar direği sallar ve bu sallanma gevşek bir armada görülemeyen yıpranmalara neden olur.

Baş istralyanın gevşek olması genovanın torunu aşırı arttırır ve rüzgar altına doğru bükülmesi orsada üzgarın giriş açısını bozar, bu nedenle baş istralyanın da gergin olması gerekir. Orsa seyrinde  genovanın orsa yakasının ortası direk hizasına göre 25-30 cm'den fazla bükülmemelidir. Bu durumda baş istralyanın boşluğu kıç istralya gerilerek alınabilir ama teknenin dümen performansına göre gerginliğin sağlanabilmesi baş istralya liftinin de gevşetilmesi veya sıkılmasından sonra yapılmalıdır.

Arma ayarlarının gevşek olmasındansa sıkı olması daha doğrudur ancak çok fazla gerili bir armanın da gövdede ve çarmıh ayaklarında aşırı strese neden olacağı unutulmamalıdır.

Teknemizin diğer götürücü gücü olan motoruna her yıl bakım yapar, yağını filtesini değiştirir, gerekiyorsa diğe bakımlarını da yaparız. Yelkenli teknenin asıl götürücü elemanı olan yelken sistemine ise, yelkenleri yıkama ve ömrü dolduğunda yenileme veya onarım dışında nadiren bakarız. Sabit arma  yelken peformansının çok önemli bir ögesidir, her yıl olmasa bile iki yılda bir arma ayarlarını gözden geçirmek daha keyifli ve verimli bir seyir sağlayacaktır.


Ahmet Çelenoğlu


*

    E. O.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #1 : Nisan 18, 2016, 12:24:48 »
Ahmet Abi, teşekkürler..


*

    M. C.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #2 : Nisan 18, 2016, 12:54:31 »
teşekkürler ,
güzel bilgiler.


*

    S. Ş.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #3 : Nisan 18, 2016, 14:32:22 »
Ahmet korsanım,

Teknenin imalatçısına veya  distributorune  yaptırmak sanırım en doğrusu gibi geldi, piyasada önüne her gelen  tekneyi doğru  ayarlayabilecek  kişilere teslim etmek doğru mu? 


*

    A. Ç.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #4 : Nisan 18, 2016, 15:02:14 »
Arma ayarı yazıda açıkladığım gibi yelken basılı iken denizde tamamlanır. Düzgün olduğuna inandıktan sonra tellerin gerginliği ölçülür ve kaydedilir. Bu ölçüler bir sonraki ayarda kullanılır. Birçok tekne üretici tarafından değil, deniz kenarında anlaştıkları müteahhitlere tamamlattırılır. Salmayı bağlarlar, armayı takarlar, zehirli atarlar. Üreticinin bu konuda bir geilim çizelgesi verdiğini kabul etsek bile uyulduğunu kabul etmek biraz zordur.  En azından Avrupa'lı bir üreticinin teknelerin zehirlilerini atmadan teslim ettiğin biliyorum. Gerekçe olarak ise anlaştıkları kişinin  zehirli atmakta iyi olmadığını ileri sürüyorlar. Üretici olarak, zehirli atacak adam bulamıyorsa son tüketici nasıl becerecek sorusu bir tarafa, zehirli atamayanın doğru arma ayarı yapacağını nasıl bileceksiniz (ikisi genellikle aynı kişidir). Direk düzgünlüğü ve içe bükümü ise ölçüden çok göz ile yapılır, bu nedenle imalatçı veya distribütör doğru adres olsa bile gözleri daha iyi gören ve işi bilen bir arma ayarcısı daha iyi iş yapabilir. Her seçim bir vazgeçiştir derler. Kimin daha iyi yapacağına inanıyorsanız ona yaptırmanız gerekir.

*

    M. C.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #5 : Nisan 18, 2016, 22:29:24 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Arma ayarı yazıda açıkladığım gibi yelken basılı iken denizde tamamlanır. Düzgün olduğuna inandıktan sonra tellerin gerginliği ölçülür ve kaydedilir. Bu ölçüler bir sonraki ayarda kullanılır. Birçok tekne üretici tarafından değil, deniz kenarında anlaştıkları müteahhitlere tamamlattırılır. Salmayı bağlarlar, armayı takarlar, zehirli atarlar. Üreticinin bu konuda bir geilim çizelgesi verdiğini kabul etsek bile uyulduğunu kabul etmek biraz zordur.  En azından Avrupa'lı bir üreticinin teknelerin zehirlilerini atmadan teslim ettiğin biliyorum. Gerekçe olarak ise anlaştıkları kişinin  zehirli atmakta iyi olmadığını ileri sürüyorlar. Üretici olarak, zehirli atacak adam bulamıyorsa son tüketici nasıl becerecek sorusu bir tarafa, zehirli atamayanın doğru arma ayarı yapacağını nasıl bileceksiniz (ikisi genellikle aynı kişidir). Direk düzgünlüğü ve içe bükümü ise ölçüden çok göz ile yapılır, bu nedenle imalatçı veya distribütör doğru adres olsa bile gözleri daha iyi gören ve işi bilen bir arma ayarcısı daha iyi iş yapabilir. Her seçim bir vazgeçiştir derler. Kimin daha iyi yapacağına inanıyorsanız ona yaptırmanız gerekir.
bu konuda Ahmet korsana katılıyorum, Fransa dan tekne teslim alanlar bilir .
Taşaron şeklinde tekne başı bir fiata çalışan küçük işletmeler bu işleri yapıyor topu topu teknik   1 -2 kişi
zamana karşı yarışıyorlar ve Avrupa çalışma şartlarında yemek ve paydos saatlerine sadık kalıyorlar nasıl olabileceğini siz düşünün. Resimleri görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
*

    B. B.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #6 : Nisan 19, 2016, 01:06:43 »
Çok yararlandım teşekkür ederim. Bir de tansiyon aleti miydi neydi, bir ölçüm vardı. O nedir?
« Son Düzenleme: Nisan 19, 2016, 01:07:58 Gönderen: Bülent Büyükdağ »
*

    A. Ç.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #7 : Nisan 19, 2016, 08:58:30 »
Tansiyon aleti tellerin üzerindeki gerilimi ölçen bir alettir. Doğrusu yelken ile armanın gerginliğini gözle ayarlamak, ayar sonrası gerginlikleri ölçerek kaydetmek, bir dahaki ayar sırasında denize gerek çıkmaya kalmadan bu ölçüleri kullanmaktır. Genelde tellerin kopma geriliminin %10-15'i kadar bir gerilim öngörülür ama doğrusu el ile ayarlayıp sonra ölçmektir.
*

    A. Ç.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #8 : Nisan 19, 2016, 14:46:19 »
Ben herşeyi ölçerek yaparım diyorsanız, paslanmaz çelik 1 x 19 halatın 2 metresinin 1 mm uzaması kopma gücünün %5'ine denk gelir. Liftinleri el ile tel düz duracak kadar sıkın. liftin bağlantısına bir bant sarın, bantın üst ucundan 2m ölçün ve o uca da bant sarın, ayar yaparken tekrar aynı çelik metre ile ölçün, 3 mm uzamışsa kopma geriliminin %15'inde demektir. Ölçtüğünüz çelik metrenin çok doğru olması gerekmez, yeter ki ölçüm sırasında uzamasın veya kısalmasın. 
*

    B. B.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #9 : Nisan 19, 2016, 16:07:54 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Ben herşeyi ölçerek yaparım diyorsanız, paslanmaz çelik 1 x 19 halatın 2 metresinin 1 mm uzaması kopma gücünün %5'ine denk gelir. Liftinleri el ile tel düz duracak kadar sıkın. liftin bağlantısına bir bant sarın, bantın üst ucundan 2m ölçün ve o uca da bant sarın, ayar yaparken tekrar aynı çelik metre ile ölçün, 3 mm uzamışsa kopma geriliminin %15'inde demektir. Ölçtüğünüz çelik metrenin çok doğru olması gerekmez, yeter ki ölçüm sırasında uzamasın veya kısalmasın. 

Teşekkürler.
*

    H. D.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #10 : Nisan 19, 2016, 18:55:43 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Ben herşeyi ölçerek yaparım diyorsanız, paslanmaz çelik 1 x 19 halatın 2 metresinin 1 mm uzaması kopma gücünün %5'ine denk gelir. Liftinleri el ile tel düz duracak kadar sıkın. liftin bağlantısına bir bant sarın, bantın üst ucundan 2m ölçün ve o uca da bant sarın, ayar yaparken tekrar aynı çelik metre ile ölçün, 3 mm uzamışsa kopma geriliminin %15'inde demektir. Ölçtüğünüz çelik metrenin çok doğru olması gerekmez, yeter ki ölçüm sırasında uzamasın veya kısalmasın.

Ortam sıcaklığını yani havanın ve çelik tellerin ölçüm anındaki sıcaklığınıda not etmemiz ve tekrar işlem yaparken o anki hava sıcaklığınıda hesaba katmamız gerekir.
*

    E. O.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #11 : Nisan 19, 2016, 19:46:52 »
Ahmet bey çok faydalı bilgiler teşekkür ederim. Direğin hafif arkaya bükümlü ayarlanması, sarma ana yelken in açılmasını biraz engelliyor gibi geliyor bana, direğin içinde anayelkenin sarıldığı çubuk (adı her ne ise) kavis yaparsa ana yelkenin açılıp kapanmasına engel olmaz mı? görüşünüz nedir ?
*

    A. Ç.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #12 : Nisan 19, 2016, 20:11:42 »
Direk için yarış teknelerinde aşırı bükümler yapılabilir ama bir gezi teknesinde, üretici başka şekilde önermemişse azami büküm direk baş kıç kalınlığının yarısı kadardır. Yani direğin ortası kalınlığının yarısı kadar başa doğru çıkık olur. Direk içi sarma sistemleri bu kadar bükümü kolaylıkla tolere edebilecek durumdadır. Sarma sistemlerinin asıl sorunu yelkenin katlanarak veya buruşarak direk kanalından içeri geçememesidir. Yelkenin aşırı tolu olması veya zaman içinde rüzgar ile torlanması bu tür kırışıklıklara yol açar. Ana yelken sistemlerinde mümkün olduğu kadar yeni yelken kullanmak, mandar gerginliğini uygun ayarda tutmak sarmaya yardımcı olur.

Direk arkasına genova sarma sistemi benzeri sarma sistemlerinde ise direği bükmenin hiç bi yaarı yoktur çünkü yelken orsa yakası direğe değil doğrudan  sarma sistemine bağlıdır ve bu bir istralya gibidir.
*

    Y. D.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #13 : Mayıs 03, 2016, 13:55:41 »
Ahmet bey, çok güzel bilgiler anlatım dilinizinde anlaşılır olması sebebi ile çok faydalandım teşekkür ederim.
Benim 28.1 feet Beneteau Oceanıs teknem 15- 20 Knout rüzgarda orsa seyirde aşırı yatıyor zaman zaman kafayı açmak zorunda kalıyorum bu seferde dümeni geç dinliyor sizin tecrübeniz dahilinde düşüncelerinizi öğrenmek isterim.saygılarımla
*

    H. E.

Ynt: Arma Ayarının Teknedeki Etkileri
« Yanıtla #14 : Mayıs 03, 2016, 14:07:39 »
Bağlantıları görebilmek için üye olmalısınız. Üye Ol veya Giriş Yap
Ahmet bey, çok güzel bilgiler anlatım dilinizinde anlaşılır olması sebebi ile çok faydalandım teşekkür ederim.
Benim 28.1 feet Beneteau Oceanıs teknem 15- 20 Knout rüzgarda orsa seyirde aşırı yatıyor zaman zaman kafayı açmak zorunda kalıyorum bu seferde dümeni geç dinliyor sizin tecrübeniz dahilinde düşüncelerinizi öğrenmek isterim.saygılarımla

Bu forumdan çok fayda sağlayacaksınız. Bilgi dolu nice korsan var, bilgilerini böyle bedelsiz paylaşan. Yalnız yeri gelmişken hatırlatayım:
Alıntı
... böyle bilgi bolluğu ve yardımsever insanların olduğu yerde sorularınıza karşılık pek çok bilgi sahibi olacaksınız. Ancak herkesin mutlak iyi olduğundan, her yazılanın mutlak doğru olduğundan emin olmayın. Bazen bilerek bazen istemeden sizi yanlış yönlendirecek hatta kötü niyetle kendine çıkar sağlayacak kişiler olabilir. Özellikle bu ortamda asla akçeli işler olmadığını hatrınızda tutun. Korsanlar birbirlerine bila bedel yardımcı olurlar. Birisi sizden, hele hele özelden yazışarak, irtibat kurarak, bedeli karşılığında yardım teklif ederse o kişiyi iyi araştırın...